113-FELAK SÛRESİ

Medine’de inmiştir. 5 ayettir.

Bismillahirrahmanirrahim

1

De ki: "Sığınırım sabahın Rabbine",

Bunda da iki görüş vardır:

Birincisi: Medeni’dir, bunu da Ebû Salih, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş; Katâde ile diğerleri de böyle demişlerdir.

İkincisi: Mekki'dir, bunu da Küreyb, İbn Abbâs'tan rivayet etmiş; Hasen, Atâ’, İkrime ve Cabir de böyle demişlerdir. Birincisi daha doğrudur; Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’in, Hazret-i Âişe’nin yanında büyülenip de ona müavvizeteyn surelerinin inmesi de bunu gösterir.

Tefsirciler inişi hakkında şöyle demişlerdir: Yahudilerden bir delikanlı Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’e hizmet ederdi, Yahudiler onu sıkıştırdılar; o da Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’in tarakta kalan saçlarından ve tarağından da birkaç diş aldı; onu Yahudilere verdi. Onlar da kendisini büyülediler. Bu işi kotaran da Yahudi büyüklerinden Lebid b. A’sam idi. Sonra onu Zerik oğulları kuyularından Zervan yahut Zi Ervan denilen kuyuya gömdü. Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem hastalandı, kadınlara geldiğini görürdü, halbuki gelmemişti, bir şey yaptığını sanırdı, halbuki yapmamıştı. O bir gün uyurken ona iki melek geldi; biri başucuna, diğeri ayakucuna oturdu. Biri diğerine:

"Adamın nesi var?” dedi. O da: Ona büyü edilmiş, dedi. Ötekisi: "Kim büyüledi? O da: Lebid b. A'sam, dedi. Ne ile büyüledi? O da: Tarak ve taraktaki saçı ile dedi.

"O nerede?” dedi. O da: Zervan kuyusunda bir taşın altına gömülen çiçek çanağı kabuğu ile dedi. Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem uyandı: Ya Âişe, gördün mü, Allah bana hastalığımı haber verdi, dedi. Sonra Ali, Zübeyr ve Ammar’ı gönderdi; onlar da o kuyunun suyunu çektiler, sonra da taşı kaldırdılar ve çiçek kapçığını çıkardılar; tarak dişlerinin ve tarağına takılan saçlarının onda olduğunu gördüler. Bir de kiriş gördüler, ona da on bir düğüm atılmış ve iğne batırılmıştı. Allahü teâlâ müavvizeteyn suresini indirdi; her âyet okudukça bir düğüm çözüldü. Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem de son düğüm çözülünce kendinde bir hafiflik hissetti. Cebrâil aleyhisselam ona şöyle okumaya başladı: Bismillahi erkıyke min külli şey’in yüziykc ve min hasidin ve aynin, vallahu yeşfike (seni Allah'ın ismiyle okuyorum, seni rahatsız eden her şeyden, hasetçiden ve kem gözden. Allah şifa versin).

"Ya Resûlallah, o habisi yakalayıp öldürelim mi?” dediler. O da: Allah bana şifa verdi, insanları tahrik etmek istemem, dedi. 1

1 - İbn Kesir, Sa’lebî'den senetsiz olarak rivayel etmiş ve: Biraz garabet vardır, bazıları çok münkerdir, bazılarının da destekçisi vardır. Allah daha iyi bilir, demiştir.

Buhârî ile Müslim, Sahihlerinde Hazret-i Âişe’den Resûlüllah sallallahu aleyhi ve selleme büyü edildiğini rivayet etmişlerdir. Biz de

"eûzü"nun manasını kitabımızın başında açıklamıştık.

"Felak” kelimesinde de altı görüş vardır:

Birincisi: O sabahtır, bunu da el - Avfi, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş; Hasen, Said b. Cübeyr, Mücâhid, Katâde, el - Kurezi, İbn Zeyd ve dilciler de şöyle demişlerdir: Haza ebyenu min felekıs subhi ve ferakıs subhi (bu, sabah aydınlığından daha açıktır) denir.

İkincisi: O mahlukattır, bunu da el - Valibi, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir. Dahhâk da aynı şekilde: Felak: Bütün mahlukattır, demiştir.

Üçüncüsü: Cehenemde bir zindandır, yine bu da İbn Abbâs’tan rivayet edilmiştir. Vehb ile

Süddi de: Cehennemde bir kuyudur, demişlerdir. İbn Saib de: Cehennemde bir deredir, demiştir.

Dördüncüsü: Cehennemde bir ağaçtır, bunu da Abdullah b. Amr, demiştir.

Beşincisi: O, bir şeyden ayrılan her şeydir; meselâ sabah, tane, çekirdek vs. gibi. Bunu da Hasen, demiştir.

Zeccâc da şöyle demiştir: Eğer yaratılanlara bakar da iyi düşünürsen çoğunun bir şeyden çıktığını (infilak ettiğini) görürsün; meselâ toprağın bitki ile bulutun da yağmurla yarılması gibi.

Altıncısı: O cehennemin isimlerinden bir isimdir, bunu da Ebû Abdullah b. Yezid el - Hubuli, demiştir.

2

"Yarattığı şeylerin şerrinden".

"Min şerri ma halak": İbn Semeyfa ile İbn Ya’mur, hı’nın zammı ve “Lâm” ın kesri ile

"hulık” okumuşlardır.

Bunda da üç görüş vardır:

Birincisi: O geneldir, en açığı da budur.

İkincisi: Yaratılanın şerri, İblis ile zürriyetidir, bunu da Hasen, demiştir.

Üçüncüsü: Cehennemdir, bunu da Maverdi nakletmiştir.

3

"Karardığı zaman gecenin şerrinden",

"Ğasık"ta da dört görüş vardır:

Birincisi: O aydır, Hazret-i Âişe şöyle rivayet etmiştir: Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem aya baktı: Ey Âişe, bunun şerrinden Allah’a sığın; zira bu, el - ğasık iza vekab’tir, dedi. Bunu da Tirmizî ile Nesâî kitaplarında rivayet etmişlerdir.

İbn Kuteybe de şöyle demiştir: El - Casık: Tutulup da kararan aydır.

"Vekab"in manası ay tutulmaktır.

İkincisi: O yıldızdır, bunu da Ebû Hureyre, Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’den rivayet etmiştir.

Üçüncüsü: O gecedir, bunu da İbn Abbâs, Hasen, Mücâhid, el - Kurazi, Ferrâ’, Ebû Ubeyd, İbn Kuteybe ve Zeccâc, demişlerdir. Dilciler şöyle demişlerdir: Casık: Soğuktur; o nedenle geceye: Casık, denir; çünkü gündüzden daha soğuktur.

Dördüncüsü: Batan Süreyya yıldızıdır; o battığı zaman hastalıklar ve salgınlar çok olur; doğduğu zaman da kalkar. Bunu da İbn Zeyd, demiştir.

4

"Düğümlere üfüren kadınların şeninden":

"Neffasat":

İbn Kuteybe şöyle demiştir: Bunlar üfürükçü kadınlardır; büyü ve afsun yaptıkları zaman üfürürler.

Zeccâc da: Tükrük çıkarmadan solur gibi üfürürler, demiştir.

İbn Enbari de şöyle demiştir: Dilciler: Nefese kelimesini, tükrüksüz üfürmektir, diye izah etmişlerdir. İzahta geçen tefele: Tükrüksüz üfürmektir. Şair Zürrimme de şöyle demiştir:

Bataklık suyudur, üzerinde bir yıllık yosun vardır,

Bir kimse ağzına bir yudum alsa, hemen tükürür.

İbn Ebi Süreye de fe'den önce elif, meksur ve şeddesiz fe ile en nafisati şeklinde rivayet etmiştir.

Bazı müfessirler de şöyle demişlerdir. Burada neffasat’tan maksat: Yahudi Lebid’in kızlarıdır; bunlar Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’e sihir yapmışlardı.

5

"Haset ettiği zaman hasetçinin şerrinden".

"Hasetçinin şerrinden": Yani Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’i kıskanan Yahudilerin şerrinden, demektir. Biz de hasedin tarifini Bakara: 109’ta vermiştik. Haset (kıskançlık) huyların en kötüsüdür; gökte ilk günah onunla işlendi; İblis, Âdem’i kıskandı, yerde de ilk günah Kabil’in Kabil'i kıskanması ile yapıldı.