3

"(Peygamberi) tekzib ettiler. Heva (ve heves)lerine uydular. Halbuki her iş bir gayeye bağlıdır..."

Ayetteki (Peygamberi) tekzib ettiler. Heva (ve heves)lerine uydular ifadesi hakkında şu iki izah yapılabilir:

a) Onlar, kıyametin yaklaştığını haber veren Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)'i yalanladılar.

b) Onlar ayın yarılması mucizesini yalanladılar. Şimdi biz Onlar Muhammedi yalanladılar dersek ayetteki heva (ve heves)lerineuydular ifadesinin manası delili terkettiler ve ilgili mucizeleri te'vil ederek Bu cinlerin kendisine destek verdiği bir mecnundur. Yıldızlara dayanarak bir şeyler söyleyen fiilleri için vakitler seçen bir kahindir, bir sihirbazdır dediler şeklinde olurki işte ifadesinin anlamı budur.Yok eğer biz onlar ayın yarılmasını yalanladılar dersek buna göre ayetteki onlar hevalarına uydular ifadesinin manası onlar Bu ayın büyülenmesidir.Bu ay tutulmasıdır diyerek hevalarına uydular. Halbuki aya bunlardan hiçbir şey isabet etmemiştir.İşte onların hevası budur.Onların her mucize hakkındaki sözleri de böyledir.

Ayetteki "Halbuki her iş bir gayeye bağlıdır" ifadesi hususunda şu izahlar yapılabilir:

a) Herşey sürüp gitmekte. Hakkın kanunlarına göre sübut bulmakta. Batıl ise yok olup gitmektedir şeklinde olur. Bu durumda ayetin bu ifadesi onlar için bir tehdit, Hazret-i Peygamber(sallallahü aleyhi ve sellem) için de bir teselli olmuş olur. Ve bu Cenab-ı Hakkın tıpkı Sonra dönüşünüz Rabbinizedir. O da size bunların hak olduğunu haber verecektir (Enam,164) ayeti gibi olmuş olur.

b) Herşey Allahın ilminde kara kılmıştır sürüp gitmektedir. Hiçbirşey O'na kapalı değildir. Ohalde bu demektir ki bunlar yalanlayıp hevalarına uymuşlar. Peygamberlerde tastik edip kendilerine gelen şeyi tebliğ etmişlerdir. Mananın böyle olması halinde ayetin bu ifadesi tıpkı Onlardan hiçbir şey Aallah'a gizli kalmaz, (Mümin, 16) ve "Onların yaptıkları her şey, sahifelerdedir. Büyük küçük her şey yazılmıştır' (Kamer, 52-53) ayetleri gibi olmuş olur.

c) Bu, onların, "Bu sürüp giden bir sihirdir" sözlerine bir cevâp olup, bu, "Onun işi gelip geçici değil, tam aksine onun her işi sûbut bulmuştur" demektir.

Enbâ