7

"Ruhlar eşleştirildiği zaman...".

Bu hususta da şu izahlar yapılabilir:

1) "Ruhlar bedenleriyle birleştirildiğinde..."

2) Hasan el-Basrî şöyle demektedir: "Canlar, o günde, Cenâb-ı Hakk'ın da, "Sizler, üç sınıf olduğunda... Ashab-ı yemin, bilir misin ashab-ı yemin nedir? Ashab-ı şimal, bilir misin ashab-ı şimal nedir?.. Öne geçenler, öne geçenler..."(Vakıa, 7-10) buyurduğu gibi, üç sınıf haline gelirler."

3) Her sınıfa, kadın-erkek kendi tabaka ve derecesinde olanlar katılır.. Böylece, taatla temayüz etmiş olanlar, misliyle; orta olanlar, yine misliyle, benzeriyle birleştiği gibi, masiyet ehli de, benzerleriyle bir araya gelir. Binâenaleyh, bu demektir ki, "tezvic - bir araya getirme", bir şeyi misliyle bir araya getirmek demektir. Buna göre mana, "Hayır ve şer hususunda herkes kendisi gibi olanlarla birleşir, bir araya gelir" şeklinde olur.

4) "Herkes, dünyada iken kendisinden hiç ayrılmadığı, kendilerinden hiç ayrılmadığı hükümdar ve yöneticilerle birleşir." Nitekim Cenâb-ı Hak, "Zalimleri ve onların eşlerini toplayın.." (saffât, 22) buyurmuştur. "Biz, ayette bahsedilenler, şeytanlarını da katarız..." da, denilmiştir.

5) İbn Abbas, "Mü'min olan canlar, hurilerle, kafirlerde, şeytanlarla birleştirilir" demiştir.

6) Herkes, kendi taraftan ile birleştirilir. Mesela, yahudi yahudi ile, hristiyan da hristiyanla... Bu hususta "merfû" bir haber kullanmaktadır.

7) Zeccâc da, "Canlar, amelleriyle birleştirilir.." demiştir.

Bil ki, bahsettiğimiz bu görüşleri iyi anladığımızda, bunlara istediğin kadar ilavede bulunman imkan dahilindedir.

8. Defnedilen Kız Çocuğuna Sorma

Sekizincisi: Şu ayetin ifade ettiği husustur.