4

Cenâb-ı Hakk'ın, "İçinde ne varsa atıp..." ifadesine gelince, bu, "Yeryüzü böylesine gerilip uzatıldığında, içindeki ölüleri ve hazineleri çıkarıp atar" demek olup, bu manasıyla bu ifade, Cenâb-ı Hakk'ın tıpkı, "Yeryüzü ağırlıklarını çıkardığında..." (Zilzal, 99/2), "Kabirler savrulduğunda..." (İnfitar, 82/4), "Kabirlerde bulunanlar savrulduğunda..." (Adiyat, 100/9) ve "Biz yeryüzünü, canlılar ve dirileri toplayan bir yer kılmadık mı?" (Mürselat, 77/25) ayetleri gibi olmuş olur.

"Bomboş Kaldığı..." İfadesi Hakkında

Ayetteki, "bomboş kaldığı..." ifadesine gelince bu, "içinde hiçbir şey kalmayacak bir biçimde alabildiğince boşaldığında..." demek olup, bu manasıyla bu kelime, "Yeryüzü, bu boşalma işinde, gücünü ve takatini son noktasına kadar kullanmıştır.." anlamındadır. Bu tıpkı, "Cömertlik ve merhamet hususunda, güçlerinin son noktasına çaba sarfedip, kendi tabiatlarında mevcut olanın üstünde bir gayret ve çaba arzetme külfetine girdiklerinde, “Tekerreme'l-kerimu, teharreme'r-rahimu” denilmesi gibidir. Bil ki, gerçek şu ki, Cenâb-ı Hak, bu nesneleri yeryüzünün içinden dışına çıkaracaktır. Ancak ne var ki, bu çıkarma işi, yeryüzüne, mecazi manada isnad edilmiştir.

Tekrar Meselesi