21

"Kendilerine Kur'ân okunduğu zaman, secde etmiyorlar".

Bu ayetle ilgili birkaç mesele var:

Allah (c.c.) Secde Etmeyen Müşrikleri Yadırgamıştır

Bu Araplar, fesahat ve belagat erbabı (edîb) kimselerdi. Binâenaleyh Kur'ân'ı dinlerlerken, mutlaka ve mutlaka onun bir mucize olduğunu bilmiş olmaları gerekir. Onlar, Hazret-i Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)'in nübüvvetinin doğru olduğunu ve ilahi emir ve yasaklar konusunda ona boyun eğmenin vacib olduğunu bildiklerine göre, Allahü teâlâ, onların, Kur'ân'ı dinledikleri zaman, secde etmeyip, taatta bulunmayışlarını yadırgamıştır.

Ayetteki Secdeden Maksat:

İbn Abbas, Hasan el-Basrî, Ata, Kabî ve Mukâtil, buradaki "secde" ile "namaz'ın kastedildiğini söylerlerken, Ebû Müslim, "boyun etmek ve itaat etmek" manasının kastedildiğini söylemiştir. Diğer bazıları da, "Tam aksine,bu ifadeyle, diğer (benzeri) ayetlerde olduğu gibi, bizzat secde etme manası kastedilmiştir. Nitekim bu da, secde ayetlerindendir" demişlerdir.

Nüzul Sebebi:

Rivayet olunduğuna göre, Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in, bir gün “Allah'a secde et ve yaklaş” (Alak, 96/19) ayetini okuyunca, hem Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem), hem yanında olan mü'minler secde etmişlerdi. Kureyşliler ise, onların etrafında, el çırpıp ıslık çalmışlardı. İşte bunun üzerine, bu ayet nazil olmuştur.

Tilavet Secdesi

Ebû Hanife, secdenin farz oluşuna, bu ayet ile şu iki bakımdan istidlalde bulunmuştur:

1) Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in fiili, tilâvet secdesinin farz olduğunu gösterir. Çünkü Hak teâlâ, "O (peygambere) uyun" (Araf, 7/158) buyurmuştur.

2) Allahü teâlâ secde ayetini dinleyip de secde etmeyenleri kınamıştır. Yapılmadığı zaman kınama sebebi olduğuna göre, bu durum, tilavet secdesinin farz olduğuna delalet eder.

İbn Abbas (radıyallahü anh)'ın kanaatına göre, mufassal sûrelerde hiçbir secde ayeti yoktur. Ebû Hureyre (radıyallahü anh)'nin ise, bu ayet okunduğunda secde ettiği ve "Allah'a yemin olsun ki, ben bu ayet okunduğunda daha önce secde etmezdim. Fakat Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in, bu ayet okununca secde ettiğini gördükten sonra, ben de secde etmeye başladım" dediği rivayet edilmiştir. Yine Hazret-i Enes (radıyallahü anh)'in de, "Hazret-i Ebû Bekir, Hazret-i Ömer ve Hazret-i Osman'ın arkalarında namaz kıldım. Hepsi bu ayette secde ediyordu" dediği rivayet edilmiştir. Hasan el-Basrî'den, bu ayette secdenin farz olmadığı rivayet edilmiştir.

Tekzibin Sebebi