3

"O, bunların üzerine sürü sürü kuşlar gönderdi".

Burada birkaç soru sorulabilir:

Birinci Soru: Cenâb-ı Hak, niçin, habersiz olarak, buyurmuştur?

Cevap: Bu, ya tahkir için böyle getirilmiştir. Çünkü, her zaman bu yapılan iş; en hakir iş olursa, Allah'ın fiili de, o nisbette harikulade ve en büyük olur. Yahut da, "tefhim" içindir. Buna göre Cenâb-ı Hak, adeta, "kuşlar, amma ne kuşlar! O ufacık taşları atıyorlar, ama attıkları hiç boşa çıkmıyor, hedefini buluyor.." demek istemiştir.

İkinci Soru: "Ebabil" ne demektir?

Cevap: Dilcilere gelince, meselâ Ebû Ubeyde, bu kelimeye, "bölük bölük" manalarını verir ve Arapça'da meselâ "Atlar, şuradan buradan, bölük bölük geldiler" denildiğini söylemiştir. Şimdi, bu kelimenin müfredi var mıdır, yok mudur meselesine gelince, bu hususta da iki görüş vardır:

a) Ahfeş ve Ferrâ'ya göre, bu kelimenin müfredi yoktur ve bu tıpkı, tekil gibi, "dağınık",kelimesi gibidir.

b) Bu kelimenin tekili vardır. Böyle diyenler, şu üç izahı yapmaktadırlar.

1) Ebû Cafer er-Ruâsî, ki bu, güvenilir bir zattır, bunun tekilinin, İbbâletun şeklinde olduğunu söylemektedir. Nitekim, Arabi arın bir darb-ı meselinde de, "büyük demet" anlamına gelen, deyimi bulunmaktadır. Şimdi, bu kuş toplulukları, intizamlı olmaları bakımından, demete benzetilmişlerdir.

2) Kisâî de şöyle demektedir: "Ben, nahivcilerin ifâdesinde olduğu gibi, dediklerini duydum..."

3) Ferrâ da şöyle demektedir: "Eğer bir kimse (......) kelimesinin müfredinin, tıpkı, ifâdelerinde olduğu gibi,,îbâletun şeklinde olduğunu söylemiş olsaydı bu, doğru olurdu."

O Kuşların Şekli

Üçüncü Soru: Bu kuşların şekil ve şemailleri nasıldı?

Cevap: İbn Şîrîn, İbn Abbas'ın, "Tıpkı, filin hortumu gibi hortumları, köpeğin patileri gibi pençeleri bulunan kuşlar idi.." dediğini rivayet ederken, Atfi da, İbn Abbas'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Bunlar, deniz tarafından bölük bölük gelen siyah kuşlardı.." Belki de, bunun sebebi, o kuşların, dış görünümlerinde siyah renkli, içlerinde de küfür ve masiyetin siyahlığı bulunan bir topluluğun üzerine salıverilmiş olmalarıydı. Saîd ibn Cübeyr'den de, bu kuşların, küçük beyaz kuşlar olduğu rivayet edilmiştir. Belki, bunun da sebebi, küfür zulmetinin bu kuşlar sebebiyle bozguna uğrayıp sona ermesiydi. Çünkü beyaz, siyahın zıddıdır. Bu kuşların, tıpkı yırtıcı kuşların başlarına benzer başları bulunan yeşil kuşlar olduğu da ileri sürülmüştür. Ben derim ki, bu kuşlar, bölük bölük olunca, belki de, bunların herbir grubu, başka bir şekil üzere idiler. Binâenaleyh, herkes, gördüğünü tavsif etmiştir. Bu kuşların, kırlangıçlarlar gibi, alaca oldukları da ileri sürülmüştür.

Siccîl