274

Mallarını gece gündüz, gizli açık infak edenlerin Rableri nezdinde mükâfatları vardır. Onlar için korku yoktur. Onlar üzülmezler de.

Bu âyete dair açıklamalarımızı tek bir başlık halinde sunuyoruz:

Gece-gündüz, Gizli-açık İnfak Edenlerin Ecri.

İbn Abbâs, Ebû Zer, Ebû Umame, Ebû'd-Derda, Abdullah b. Bişr el Ğafikî ve el-Evzaî'den rivâyet edildiğine göre bu âyet-i kerîme, Allah yolunda bağlanıp beslenen atların yemleri anin karşılanmasıb hakkında nazil olmuştur.

İbn Sa'd, Tabakat'ta şunu zikreder ve der ki: Bana Muhammed b. Şuayb b. Şabur'dan haber verildiğine göre o şöyle demiş: Bize Said b. Sinan, Yezid b. Abdullah b. Arîb'den naklederek haber verdi, o babasından, o dedesi Arîb'den Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'dan, yüce Allah'ın:

"Mallarını gece gündüz, gizli açık infak edenlerin Rableri nezdinde mükâfatları vardır. Onlar için korku yoktur. Onlar üzülmezler de" âyeti hakkında: "Burada sözü geçenler atları olan kimselerdir" diye buyurduğunu nakletmektedir. İbn Sa'd, Tabakât, VII, 433; Süyûtî, ed-Dürru'l-Mensûr, II, 100. Suyûtî, Lübâbu'n-Nukûl (Celaleyn kenarında, I, 68)de. Yine aynı isnadla dedi ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki: "Atın ihtiyaçlarına harcama yapan kimse, sadaka vererek elini açan ve hiçbir şekilde onu kapatmayan kimse gibidir. Atların sidikleri ve pislikleri Allah nezdinde Kıyâmet gününde miskin kokusu gibidir." İbn Sa'd, Tabakât, VII, 434

İbn Abbâs'tan da şöyle dediği rivâyet edilmektedir: Bu âyet-i kerîme Ali b. Ebî Talib (radıyallahü anh) hakkında nazil olmuştur. Onun dört tane dirhemi vardı. Bir dirhemini geceleyin, birisini gündüzün, birisini gizlice, diğerini de açıkça sadaka olarak verdi. Suyûtî, ed-Durr, II, 100-101. Bunu Abdurrezzak zikredip şöyle der: "Bize Abdulvehhab b. Mücâhid babasından o İbn Abbâs'tan naklederek dedi ki: İbn Cüreyc der ki: Bu âyet-i kerîme bu şekilde hareket eden bir kimse hakkında nazil olmuştur" der ve ne Hazret-i Ali'nin ne de başkasının ismini verir.

Katâde de dedi ki: Bu âyet-i kerîme sallallahü aleyhi ve sellemurganlığa da kaçmadan cimrilik de yapmadan infak eden kimseler hakkında nazil olmuştur.

"Gece gündüz" âyetinin anlamı, geceleyin ve gündüzün demektir.

"Onlar için" anlamına gelen âyetinin başına "fe" harfinin gelmesi, ifadede bir çeşit (şart ve) cevap anlamı olduğundan dolayıdır. Buna dair açıklamalar da önceden geçmiştir. "Zeyd gitmektedir" derken "gitmektedir" kelimesinin başına "fe" getirmek ise doğru olmaz.