49

Onu İsrailoğullarına peygamber olarak gönderecek ve (onlara şöyle diyecektir): "Ben size Rabbinizden bir âyet getirdim. Ben size çamurdan kuş gibi birşey yapıp ona üfleyeceğim ve Allah'ın izniyle hemen kuş olacak. Anadan doğma körleri ve abraşı iyi edeceğim ve ölüleri dirilteceğim Allah'ın izniyle. Yediklerinizi ve evlerinizde sakladıklarınızı da size haber vereceğim. Eğer îman edenler iseniz elbette bunlarda sizin için bir delil vardır."

"Onu İsrailoğullarına peygamber olarak göndereceğiz." Onu peygamber kılacağız, demektir. Yahut peygamber olarak onlarla konuşacak, anlamındadır.

Bunun daha önce geçen yüce Allah'ın:

"Şanı yücedir" âyetine atıf olduğu da söylenmiştir. el-Ahfeş der ki: Dilediğiniz takdirde Bir peygamber olarak" âyetindeki "vav"ı fazladan gelmiş "rasûl: Peygamber" kelimesini de "ona öğretecek" anlamındaki: kelimesinin sonundaki "he" harfinden hal kabul edebilirsiniz. O zaman ifade: "Ve bir rasûl olarak ona Kitabı öğretir" takdirinde olur. Ebû Zerr yoluyla gelen uzunca Hadîs-i şerîfte de şöyle denilmektedir: "İsrailoğullarının ilk peygamberi Mûsa'dır, son Peygamberleri ise Îsa'dır."

"Ben size çamurdan" kuşa benzer bir suret ve onu andıran ölçülerde

"kuş gibi birşey yapıp ona üfleyeceğim." el-A'rec burada geçen; gibi birşey" kelimesini Ebû Cafer ile birlikte şeddeli olarak şeklinde okumuşlardır. Diğerleri ise hemzeli okumuşlardır. Kuş anlamına gelen: "Tayr" kelimesi hem müzekker hem müennes gelebilir.

"Ona üfleyeceğim", yani yaptığım o kuşlardan birisine yahut çamura üfleyeceğim o da bir kuş olacak. "Tacir" kelimesinin çoğulu "tecr" geldiği gibi "tair" kelimesinin çoğulu da "tayr" ...diye gelir.

Vehb der ki: Hazret-i Îsa'nın bu şekilde yaptığı kuş, insanlar ona baktıkları sürece uçardı. İnsanların gözünden kayboldu mu yere ölü düşerdi. Böylelikle yaratığın yaptığı iş ile yüce Allah'ın fiili arasındaki fark ortaya çıkmış oluyordu.

Şöyle de denilmiştir: O yarasadan başka bir kuş yapmıyordu. Çünkü yaratılış itibariyle en mükemmel olan kuş odur. Böylelikle bu, ileri derecede ilâhî kudretin ifadesi oluyordu. Çünkü yarasanın hem memesi, hem dişleri hem de kulağı vardır. Ayrıca ay hali olur, temizlenir ve yavrular.

Şöyle de denilmektedir: Onların Hazret-i Îsa'dan yarasa yaratmasını istemelerinin sebebi, diğer mahlukattan daha bir hayret verici oluşundandır. Onun ayırdedici özelliklerinden bir tanesi de; o yarasanın sadece et ve kandan ibaret olması, tüysüz olduğu halde uçması ve diğer canlıların yavruladığı gibi yavrulamasıdır. Fakat sair kuşların yumurtladığı gibi yumurtlamaz. Yavruladıktan sonra memelerine süt gelir ve memelerinden süt çıkar. Ne gündüzün aydınlığında ne gecenin karanlığında görür. O yalnız güneşin batışından sonra bir süre; tan yerinin ağarmasından sonra ve iyice aydınlanmadan önce bir süre görür. İnsanın güldüğü gibi güler, kadının ay hali olduğu gibi o da ay hali olur.

Şöyle de açıklanmıştır: Onların Hazret-i Îsa'dan böyle bir şeyi yaratmasını istemeleri işi yokuşa sürmek içindir. O bakımdan onlar Hazret-i Îsa'ya: Eğer bu sözlerini doğru söylüyor isen, bize bir yarasa yarat ve bunun canı olsun, dediler. Hazret-i Îsa da bir çamur aldı, onu yarasa şekline soktu, sonra da ona üfledi. O da havada uçan bir kuş oldu.

Çamura şekil vermek ve çamura üflemek Hazret-i Îsa tarafından, yaratmak ise Allah tarafındandır. Üflemenin Hazret-i Cebrâîl tarafından, yaratmanın da Allah tarafından oluşu gibi.

Yüce Allah'ın:

"Anadan doğma körleri ve abraşı iyi edeceğim ve ölüleri dirilteceğim Allah'ın izniyle" âyetine gelince; bu âyetteki "anadan doğma kör: el-ekmeh" kelimesi İbn Abbâs'tan gelen rivâyete göre anadan doğma kör olarak açıklanmıştır. Ebû Ubeyde de böyle demektedir. el-Ekmeh kör olarak doğan kimse demektir. Ebû Ubeyde, Ru'be'ye ait olan şu mısraı da zikreder:

"Ve o anadan doğma körün geri dönüşü gibi geri döndü."

İbn Fâris de der ki: Anadan kör doğana "ekmen" denildiği gibi; bu bazen sonradan da görülebilir. Şair Suveyd der ki:

"Ve iki gözü de kör oldu, tâ ki gözlerine ak düşünceye kadar."

Mücâhid, gündüzün gören, geceleyin göremeyen kimsedir, der. İkrime, ışıktan gözleri kamaşan kişi demektir, der. Fakat sözlükte körlük anlamında, fiil şekillerinde kullanılışı şeklindedir. ise, ben onu kör ettim, demektir.

Baras (abraşlık) ise bilinen bir hastalıktır ki, deride görülen beyazlıktır. el-Abraş ayın bir diğer adıdır. ise bilinen bir (zehirli keler) çeşididir. Çoğulu "ebâris" şeklinde gelir.

Özellikle bu iki hastalığın sözkonusu edilmesi doktorları aciz bırakan hastalık olmalarındandır. Hazret-i Îsa döneminde ise en yaygın ve ileri meslek doktorluk idi. İşte yüce Allah insanlara çağlarında ilerlemiş bir meslek türünden bir mucize göstermiştir.

"Ve ölüleri dirilteceğim Allah'ın izniyle." Denildiğine göre Hazret-i Îsa dört kişiyi diriltti. Bunların biri arkadaşı olan el-Âzir, diğerleri kocakarının oğlu, vergi memurunun kızı ile Hazret-i Nûh'un oğlu Sam idi. Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır.

el-Âzir adındaki kişi Hazret-i Îsa'nın mucizesinden birkaç gün önce vefat etmişti. Hazret-i Îsa yüce Allah'a dua etti. O da Allah'ın izniyle vücudundan yağları damlayarak kalktı, yaşadı ve çocukları dahi oldu.

Kocakarının oğluna gelince yanında bu kadının oğlu naaşın üzerinde taşınırken Hazret-i Îsa geçti. Yüce Allah'a dua etti, oğlu ayağa kalktı, elbiselerini giyindi, naaşım kendisi boynu üzerinde taşıdı, sonra akrabalarının yanına gitti.

Vergi memurunun kızına gelince, ölümü üzerinden bir gün geçmişti. Yüce Allah'a dua etti, bundan sonra o da yaşadı ve çocukları oldu.

Çevredekiler bunu görünce: Sen ölümü üzerinde fazla zaman geçmemiş kimseleri diriltiyorsun. Belki de bunlar ölmemişlerdi de geçici bir sekteye yakalanmış olabilirler. O bakımdan sen bize Hazret-i Nûh'un oğlu Sâm'ı dirilt. Onlara: Bana onun kabrini gösterin, dedi. Daha sonra Hazret-i Îsa ve onunla birlikte bir topluluk yola koyuldular. Nihayet onun kabrinin yanına vardılar. Yüce Allah'a dua etti, o da kabrinden saçları ağarmış olarak çıktı. Hazret-i Îsa ona: Sizin döneminizde saç ağarması diye birşey yoktu. Nasıl oldu da saçların ağardı, diye sorunca: Ey Allah'ın ruhu dedi. Sen beni çağırınca ben: Allah'ın ruhuna icabet et diyen bir ses işitim. Kıyâmetin koptuğunu zannettim, işte bunun dehşetinden olacak saçlarım ağardı. Hazret-i Îsa ona ruhun nasıl kabzedildiğini sordu, şu cevabı verdi: Ey Allah'ın ruhu, ruhun kabzedilmesinin acısı hançeremden gitmiş değildir.

Oysa ölümü zamanından itibaren dört bin yıllık bir süreden fazla bir zaman geçmişti. Çevresindekilere de: Onu tasdik ediniz, bu bir peygamberdir, dedi. Bir kısmı Hazret-i Îsa'ya îman etti, bir kısmı da onu yalanlayarak; bu bir büyüdür, dedi.

İsmail b. Ayyaş'tan şöyle dediği rivâyet edilmiştir. Bana Muhammed b. Talha bir adamdan naklederek, Meryem oğlu Îsa ölüleri diriltmek istediğinde iki rek'at namaz kılardı, dedi. Birinci rek'atte Tebâreke Sûresi'ni, ikinci rek'atte ise Secde Sûresi'ni okurdu. Namazını bitirdikten sonra Allah'a hamd-ü senada bulunur, sonra da şu yedi isim ile Allah'a dua ederdi: Ey Kadîm, ey Hafiy, ey Daim, ey Ferd, ey Vitir, ey Ahad, ey Samed! Bunu Beyhakî zikreder ve: Bu hadisin senedi kavi değildir, der.

"Yediklerinizi ve evlerinizde sakladıklarınızı da size haber vereceğim. Eğer îman edenler iseniz elbette bunlarda sizin için bir delil vardır" âyetine gelince, yani ben sizin yediklerinizi de sakladıklarınızı da bilenim, demektir. Şöyle ki; Hazret-i Îsa onların isteği üzere ölüleri diriltince, ondan bir başka mucize göstermesini isteyip şöyle dediler: Haydi evlerimizde neler yediğimizi ve yarına ne saklayacağımızı bize haber ver. Hazret-i Îsa onlara haber vererek derdi ki: Ey filan, sen şunu şunu yedin, sen de şunu şunu yedin ve şunu şunu sakladın. İşte ".. haber vereceğim" âyeti ile kastedilen budur.

Mücâhid, ez-Zührî ile es-Sahtiyanî, “.....” kelimesini "zel" harfi ile ve şeddesiz olarak; “.....” diye okurlardı.

Saîd b. Cübeyr ve başkaları ise şöyle demektedir: Hazret-i Îsa, ilk mektep çocuklarına neler sakladıklarını haber verirdi. Nihayet o çocukların babaları, çocuklarına Hazret-i Îsa ile birlikte oturmalarını yasakladılar.

Katâde der ki: Kendilerine sofrada neler yediklerini ve başkalarından gizlice neler sakladıklarını haber verirdi.