72

Kitap ehlinden bir grup şöyle dedi: "Varın o mü’minlere İndirilenlere, gündüzün erken saatlerinde îman edin, sonunda da inkâr edin. Belki onlar da dönerler"

Bu âyet-i kerîme, Ka'b b. el-Eşref, Mâlik b. es-Sayf ve benzerleri hakkında nazil olmuştur. Bunlar kavimlerinin ayak takımlarına: Gündüzün erken saatlerinde yani ilk saatlerinde îman edenlere indirilenlere îman edin, demişlerdi. "Gündüzün ilk saatlerine "veck" denilmesinin sebebi, en güzel vakit oluşundan dolayıdır ve gündüzün, ilk olarak, karşı karşıya, yüzyüze gelinen bölümlerinin erken dönemleri oluşu dolayisıyladır. Şair der ki:

"Günün erken saatlerinde aydınlık saçarak ışık verir

Denizcinin çıkardığı, ipi çözülmüş inci gerdanlık gibi.

Bir başka şair de şöyle demektedir:

"Mâlik'in öldürülmesine sevinen kimseler

Gündüzün erken saatlerinde kadınlarınızın yanına gitsin."

Buradaki ("erken saatleri" anlamına gelen:) vech kelimesi zarf olarak nast gelmiştir, " Sonunda" kelimesi de böyledir. Katâde'nin görüşüne göre yahudiler bu İşi, müslümanları şüpheye düşürmek için yaptılar.

"Thife" kelimesi ise topluluk, cemaat anlamına gelir, (..........): Etrafında dönmek, dolaşmak'tan gelmektedir. Bazen belli bir grubun kendisi anlamında tekil için de kullanılabilir.

Âyetin anlamı da şudur; Yahudiler birbirlerine şöyle dediler: Siz günün erken saatlerinde Muhammed'e îman ettiğinizi açıklayınız. Sonra da akşama doğru onu inkâr ediniz. Sîzler bu şekilde yaptığınız takdirde ona uyanlar, dini hakkında şüpheye düşer ve onun dinini bırakıp sizin dininize dönerler ve: Kitap ehli, onu bizden daha iyi bilir, derler Bir diğer açıklamaya göre anlamı şudur: Günün erken saatlerinde Beytu'l-Makdis'e doğru namaz klimasının hak olduğuna îman ediniz. Fakat günün son saatlerinde Kâ'be'ye doğru namaz kılmasını inkâr edip kâfir olunuz. Belki onlar sizin kıblenize geri dönerler. Bu şekilde açıklama, İbn Abbâs ve başkalarından rivâyet edilmiştir.

Mukâtil de der ki: Anlamı şudur: Bunlar Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın yanına günün erken saatlerinde geldiler ve daha sonra yanından dönüp sıradan olan insanlarına şöyle dediler: O haktır; ona tabi olunuz. Sonra da şöyle dediler: Hele bir Tevrat'a bakalım. Arkasından akşama doğru geri dönüp şöyle dediler: Biz Tevrat'a baktık, orada anlatılan bu değil. Onlar bu sözleriyle peygamberin hak olmadığını söylüyorlar ve sıradan kimselerin işin içinden çıkmaması isteğiyle onun hakkında şüphe uyandırmak istediler.