90

Îman ettikten sonra küfre sapıp küfürleri artanların tevbeleri asla kabul edilmez. İşte onlar sapanların kendileridir.

Katâde, Atâ el-Horasanî ve el-Hasen der ki: Bu âyet-i kerîme, Hazret-i Îsa ve İncil'i inkâr edip kâfir olan sonra da Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)'ı ve Kur'ân-ı Kerîm'i inkâr ederek küfürleri artan yahudiler hakkında nazil olmuştur. Ebul-Âliyye de der ki; Bu âyet-i kerîme Hazret-i Peygamber'in nitelik ve sıfatlarına îman etmelerinden sonra onu inkâr edip kâfir olan yahudi ve luristiyanlar hakkında nazil olmuştur- Küfürleri üzere kalmak ve direnmek suretiyle de

"sonra küfre sapıp küfürleri artan" kimseler oldular

Bir diğer görüşe göre

"sonra küfre sapıp küfürleri artanların," kazandıkları günahlar sebebiyle küfürlerinin artmasının sözkonusu olduğunu söylemişlerdir. Taberî'nin tercih ettiği görüş budur ve ona göre bu âyeti kerîme yahudiler hakkındadır

"Tevbeleri asla kabul edilmez" âyeti, yüce Allah'ın:

"O, kullarının tevbesini kabul eden, kötülükleri bağışlayandır" (eş-Şûrâ, 42/25) âyeti dolayısıyla müskîldir (anlaşılması, açıklanması zordur) denilecek olursa; şöyle cevap veririz:

Bunun anlamı ölüm esnasında tevbeleri asla kabul olunmaz, şeklindedir. en-Nehhâs der ki: Bu; güzel bir açıklamadır. Nitekim yüce Allah:

"Yoksa (makbul) tevbe kötülükleri işleyip durup da onlardan herhangi birine ölüm gelip çattığında:

«Ben şimdi gerçekten tevbe ettim» diyenlerin ve kâfir olarak öleceklerinki değildir" (en-Nisa, 4/18) diye buyurmaktadır. Bu açıklama el-Hasen, Katâde ve Ara'dan da rivâyet edilmiştir. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) da şöyle buyurmuştur: "Muhakkak Allah gargara haline gelmedikçe (can boğaza ulaşmadıkça) kulun tevbesini kabul eder."

İleride Nisa Sûresi'nde buna dair açıklamalar gelecektir.

Bir diğer açıklamaya göre: "Tevbesi asla kabul edilmez" âyeti, yani küfre girmeden önce yapmış oldukları tevbeleri kabul olunmaz, anlamındadır. Çünkü küfür artık o tevbeyî silmiş, boşa çıkarmıştır.

Yine: "Tevbeleri asla kabul edilmez" âyeti, içinde bulundukları küfürden tevbe edip bir başka küfre girdikleri takdirde tevbeleri kabul edilmez, diye de açıklanmıştır Ancak Tevbe edip İslâm'a girmeleri halinde tevbeleri kabul edilir.

Kutrub der ki: Bu âyet-i kerîme biz Muhammed'in ölümünü bekliyoruz. Eğer dönme görüşü bizde ağır basarsa kavmimize geri döneriz, diyen Mekkelilerden bir grup hakkında nazil olmuştur. Onların böyle demeleri üzerine yüce Allah:

"Îman ettikten sonra küfre sapıp küfürleri artanların tevbeleri asla kabul edilmez" âyetini indirdi.

Yani onlar küfürlerinde sabit kaldıkça tevbeleri kabul olunmaz, diyerek onların tevbelerinin makbul olmayacağını ifade etti. Çünkü böylelerinin kararları sağlıklı değildir.

Yüce Allah ise sağlıklı (kabul edilebilir) bir karar verildiği takdirde her türlü tevbeyİ kabul eder.