44

Hani siz, karşılaştığınız zaman onları gözlerinize az gösteriyor, sizi de onların gözlerinde azaltıyordu. Tâ ki, Allah, gerçekleşmesi gereken bir emri yerine getirsin. Bütün işler ancak Allah'a döndürülür.

"Hani siz, karşılaştığınız zaman onları gözlerinize az gösteriyordu" âyetinde sözü edilen bu durum, uyanıkken gösterme durumudur. Bununla birlikte eğer; uykudan kasıt, uykunun ortaya çıktığı yer olan gözdür, denilecek olursa, birinci göstermenin de uyanıkken gösterme diye anlaşılması mümkündür. Buna göre birinci (bir önceki âyetteki) gösterme. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’a has bir gösterme olur, burada sözü edilen ise herkes hakkında sözkonusu olur.

İbn Mes'ûd der ki: Bedir günü yanımda bulunan bir kimseye ne dersin, yetmiş kişi varlar mı diye sordum, o, yüz kişiye yakındırlar, dedi. Biz, bir kişi ashâb aldık ve kaç kişi idiniz diye sorduk, bin kişi idik diye cevap verdi.

"Sizi de onların gözlerinde azaltıyordu." Bu da Savaşın başlangıcında olmuştu. Öyle ki, Ebû Cehil o gün: Bunlar, bir deve eti yemekle doyacak sayıdadırlar. Haydi onları bir defada yakalayiverin ve iplere bağlayın, demişti. Savaşa başlamaları ile birlikte müslümanlar gözlerinde büyüdü ve sayıları çok görünmeye başladı. Nitekim, Âl-i İmrân Sûresi'nde de açıklandığı üzere;

"Onlar, öbürlerini gözleriyle kendilerinin iki katı olarak görüyorlardı" (Âl-i İmrân, 3/13) diye buyurmaktadır.

"Tâ ki, Allah, gerçekleşmesi gereken bir emri yerine getirsin." Yüce Allah, bu âyeti burada da tekrarlamaktadır. Çünkü, (42. âyet-i kerimede geçen) birincisinde anlam, karşılaşma ile ilgilidir. İkincisinde ise, müşriklerin öldürülmesi ve dinin üstün kılınması ile ilgilidir. Bu da müslümanlar üzerindeki nimeti tamamlamaktır. "Bütün işler ancak Allah'a döndürülür." Yani, bütün işler sonunda O'na döner ve O'na varır.