70

Onlara kendilerinden öncekilerin, Nûh, Âd, Semud kavimlerinin, İbrahim kavminin, Medyen ashâbının, Mu'tefikelerin haberi gelmedi mi? Peygamberleri onlara apaçık mucizelerle gelmişlerdi. Allah onlara zulmediyor değildi. Fakat onlar kendi kendilerine zulmediyorlardı.

"Onlara kendilerinden öncekilerin... haberi gelmedi mi?" Buradaki soru, takrir (gerçeği söyletmek) ve sakındırmak anlamındadır. Yani onlar, bizim daha önceden kâfirleri helâk ettiğimizi işitmediler mi?

"Nûh, Âd, Semud kavimlerinin" âyeti "ler" anlamını veren; den bedeldir.

"İbrahim kavminin" yani, Kenan oğlu Nemrud'un ve kavminin;

"Medyen ashâbının" Medyen, Hazret-i Şuayb'ın yaşadığı şehrin ismi idi. Medyenliler Yevmu'z-Zulle azâbı ile helâk edildiler.

"Mu'tefikelerin" denildiğine göre bununla Lût kavmi kastedilmektedir. Çünkü, onların yaşadıkları yer kendileri de içlerinde olduğu halde alt üst oldu. Bu açıklamayı Katade yapmıştır. Bir görüşe göre de

"Mu'tefikeler" helâk edilen herkes demektir. Mesela, dünya başlarına yıkıldı, demeye benzer.

"Peygamberleri onlara apaçık mucizelerle gelmişlerdi." Burada (sözügeçen kavimlere gönderilen) bütün peygamberler kastedilmektedir. Bir görüşe göre de, Mu'tefikelere peygamberleri gelmişti, diye de açıklanmıştır. Buna göre onların peygamberleri yalnız başına Hazret-i Lût'tur. Ancak, her bir kasabaya bir peygamber gönderilmiştir. Mu'tefikeler ise üç kasaba idi. Dört olduğu da söylenmiştir. Bir başka yerde tekil olarak yalnızca

"el-Mu'tefike" (en-Necm, 53/53) şeklindeki âyeti ise, cinsi anlatmak için gelmiştir.

Bir diğer görüşe göre "peygamberler” ile tek bir peygamber kastedilmiştir. Yüce Allah'ın:

"Ey Peygamberler, hoş ve temiz şeylerden yeyiniz" (el-Mu'minun, 23/51) âyetinde olduğu gibi. Oysa, Hazret-i Peygamber asrında ondan başka bir peygamber yoktu. Derim ki: Ancak, bu görüş tartışılır. Çünkü Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den gelen sahih hadiste şöyle buyurmuştur: "Muhakkak Allah, Peygamberlere verdiği emrin aynısı ile mü’minlere hitab etmiştir." Müslim, Zekât 65; Tirmizî, Tefsir 2. sûre 37; Dârimî, Rikaak 9: Müsned, II, 328. Bu hadis, bunun böyle olmadığına işaret etmektedir ki, bu da el-Bakara Sûresi'nde (2/172, ayetin tefsirinde) geçmiş idi. O halde kastedilenler bütün peygamberlerdir. Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır.

Yüce Allah'ın:

"Allah onlara zulmediyor değildi." Yani, Allah kendilerine bir peygamber göndermedikçe onları helâk etmedi. "Fakat onlar kendi kendilerine zulmediyorlardı." Ancak onlar, kendilerine karşı deliller ortaya konulmasından sonra kendi kendilerine zulmettiler.