34

Senden önce hiçbir beşere ebedilik vermedik. Sen ölürsen eğer onlar ebedi mi kalacaklar?

"Senden önce hiçbir beşere ebedilik vermedik." Yani dünyada devamlı kalıcılık vermedik.

Bu âyeti kerîme, müşrikler: Biz Muhammed'e ölümün musibetlerinin gelip çatmasını bekliyoruz, demeleri üzerine inmiştir. Çünkü müşrikler onun peygamber olduğunu reddediyor ve: O bir şairdir. Onun ölümün musibetlerine uğramasını bekliyoruz. Belki o da filân oğullarının şairi öldüğü gibi ölür, diyorlardı. Yüce Allah da bunun üzerine şöyle buyurdu: Senden önceki peygamberler öldü. Yüce Allah da onun dinini zafere kavuşturmayı ve korumayı üzerine aldı. İşte Biz senin dinini ve şeriatını da böylece koruyacağız.

"Sen Ölürsen eğer onlar ebedi mi kalacaklar?" Burada "Onlar" kelimesi, Onlar mı?" takdirindedir. Şairin şu beyitinde olduğu gibi:

"Korkumu teskin ettiler ve: Ey Huveylid korkma, dediler,

Ben de onların yüzlerini tanıyamadım ve onlar onlar (mı)dır, dedim."

Görüldüğü gibi burada da; Onlar mıdır? demek istemiştir.

Âyetteki istifham (soru) inkârdır (yani onlar da ebedî kalmayacaklardır).

el-Ferrâ' dedi ki: Bu âyette "fe" harfinin getirilmesi şarta delâlet etmesi içindir. Çünkü bu onların "ölecektir" sözlerine bir cevaptır. Burada "fe" harfinin geliş sebebi, şu takdirde olması da mümkündür: "Eğer sen Ölürsen, onlar ebedi mi kalacaklardır?"

el-Ferrâ' dedi ki: Burada "fe'nin hazfedilerek takdiri olarak var kabul edilmesi de mümkündür. Çünkü "onlar" zamirinde i'rab açıkça görülmez (yani mebnidir). Bu da şu demek olur; Eğer sen ölürsen, onlar da aynı şekilde öleceklerdir. O halde senin öldürülecek olmanda onları sevindirecek bir husus yoktur.

"Sen ölürsen" anlamındaki;"mim" harfi esreli okunduğu gibi, ötreli de okunmuştur ve bunlar iki ayrı söyleyiştir.