36

"Âyetlerimizi yalanlayan o kavme gidin" dedik. Sonunda Biz onları tümden helâk ettik.

"Âyetlerimizi yalanlayan o kavme gidin, dedik." Burada hitab her iki sinedir. Bir görüşe göre Mûsa (aleyhisselâm)'a mana itibariyle tek başına gitmesi emrolunnıuştur. Buda yüce Allah'ın:

"Balıklarını unuttular" (el-Kehf, 18/61) âyeti Halbuki balığı unutan yalnızca Mûsa (aleyhisselâm)ın yanındaki genç delikanlı idi. ile:

"O iki denizden inci ve mercan çıkar." (er-Rahmân, 55/22) âyetine benzemektedir. Halbuki inci ve mercan onlardan birisinden çıkmaktadır.

en-Nehhâs dedi'ki: Yüce Allah'ın kitabı ile ilgili olarak böyle bir açıklama cesaretinin kimsede bulunmaması gerekir. Çünkü yüce Allah şöyle buyurmaktadır :

"Ona yumuşak söz söyleyin. Belki öğüt alır, yahut korkar. (İkisi): 'Ey Rabbimiz! Biz, bize karşı aşırı gitmesinden yakut azgınlığını arttırmasından korkarız' dediler. Buyurdu ki: 'Korkmayın, çünkü Ben sizinle beraberim, işitirim ve görürüm. Artık ona varıp deyiniz ki: Muhakkak biz senin Rabbin tarafından gönderilmiş rasûlleriz.'" (Ta-Ha, 20/44-47) Bunun bir benzeri de yüce Allah'ın:

"O ikisinden başka iki cennet daha vardır." (er-Rahmân, 55/62) âyetidir. Yine şanı yüce Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:

"Sonra Mûsa ve kardeşi Harun'u âyetlerimizle ve apaçık belgelerle gönderdik. " (el-Mu'minun, 23/45)

el-Kuşeyrî dedi ki: Yüce Allah'ın bir başka yerde:

"Fir'avun'a git; çünkü o iyice azmıştır." (Ta-Ha, 20/24) diye buyurmuş olması buna aykırı değildir. Çünkü her İkisi de bu konuda emre muhatab olduklarına göre onların herbirisi ayrı ayrı bu emre muhatab demektir. Bununla birlikte öncelikle Mûsa'ya bu emir verilmiştir, demek mümkündür. O da daha sonra:

"Bana ailemden bir yardımcı ver." (Ta-Ha, 20/29) deyince, yüce Allah da ona:

"İkiniz Fir'avun'a gidin." (Ta-Ha, 20/43) diye buyurmuştur.

"Âyetlerimizi yalanlayan o kavme gidin" âyeti ile Fir'avun, Haman ve Kıptîleri kastetmektedir,

"Sonunda Biz onları tümden helâk ettik" âyetinde takdiri bir ifade vardır. O da; onlar o ikisini yalanladılar, Biz de onları büsbütün helâk ettik, şeklindedir.