51

Kendilerine karşı okunup duran sana indirdiğimiz bu kitap onlara yetmedi mî? Şüphe yok ki bunda îman eden bir topluluk için bir rahmet, bir öğüt vardır.

"Kendilerine karşı okunup duran, sana indirdiğimiz bu kîtab, onlara yetmedi mi?" Bu onların:

"Üzerine Rabbinden âyetler indirilmeli değil miydi?" şeklindeki sözlerine bir cevaptır. Yani müşriklere, benzerini yahut onun bir sûresinin benzerini meydana getirmeleri için meydan okumuş da kendilerini aciz bırakan bu mucize kitab, istedikleri âyetlerin yerine yeterli gelmiyor mu? Sen bunlara Mûsa'nın ve Îsa'nın mucizelerini getirecek olsan, şüphesiz; Bu bir büyüdür, biz ise büyünün nasıl olduğunu bilemiyoruz, derlerdi. Halbuki bunlar söz söyleme gücüne sahip kimselerdir. Buna rağmen Kur'ân'a karşı çıkmaktan yana acze düşmüşlerdir.

Denildiğine göre bu âyetlerin nüzul sebebi, İbn Uyeyne'nin şu rivâyetinde açıklandığı gibidir: İbn Uyeyne, Amr b. Dinar'dan o Yahya b. Ca'de'den rivâyetle dedi ki: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'a üzerinde yazı bulunan bir kol kemiği getirildi, o da şöyle dedi: "Peygamberlerinin getirdiğinden yüz çevirip başka bir peygamberin getirdiklerine yahut kendi kitaplarından bir başka kitaba yönelmek bir kavme sapıklık olarak yeter." Bunun üzerine yüce Allah:

"Kendilerine karşı okunup duran, sana İndirdiğimiz bu kitab, onlara yetmedi mi?" âyetini indirdi. Bunu Ebû Muhammed ed-Dârimî, Müsned'inde rivâyet etmiş olup Dârimî, Sünen, I, 134, tefsir âlimleri kitaplarında kaydetmişlerdir.

İşte buna benzer bir olay hakkında Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem), Ömer (radıyallahü anh)'a şöyle demiştir: "Şâyet İmrân oğlu Mûsa hayatta olsaydı, onun için dahi bana uymaktan başka yapacak bir şey olamazdı." el-Heysemî, Mecmau'z-Zevaid, I, 174, VIII, 262; Müsned, III, 387. Yine benzeri bir olay münasebetiyle Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur; "Kur'ân-ı Kerîm ile teğanni etmeyen bizden değildir." Buhârî, III, 2737; Ebû Dâvud, II, 74; Dârimî, Sünen, I, 417; Müsned, I, 175, 179, 210. Yani Kur'ân ile yetinerek başka bir şeye ihtiyaç duymayacak hale gelmeyen bizden değildir. Buhârî (Allah'ın rahmeti üzerine olsun)'nin âyet-i kerimeyi te'vili bu şekildedir. Buhârî, IV, 1918.

Bu kitabımızın Mukaddimesi'nde zikrettiğimiz üzere; herbir harf karşılığında kişi yüce Rabbinden on hasene alacağına göre, bu kitabtan yüz çevirip başkasına yönelmek sapıklıktır, hüsrandır, aldanıştır, noksandır.

"Şüphe yok ki bunda" yani Kur'ân-ı Kerîm de

"Îman eden bir topluluk İçin" dünya ve âhirette

"bir rahmet"; onunla kendilerini dünyada hakka irşad etmek suretiyle de

"bir öğüt vardır." Bir görüşe göre de rahmet, dünyada onları sapıklıktan kurtarmak suretiyle ortaya çıkar.