SEBE' SÛRESİ

Rahmân ve Rahîm Allah'ın İsmi ile

Hakkında ihtilâf edilen bir âyet müstesna herkese göre bu sûre Mekke'de inmiştir. İhtilaflı âyet yüce Allah'ın:

"Kendilerine ilim verilenler bilirler ki..." (Sebe', 34/6) âyetidir.

Bir kesimin görüşüne göre bu âyet Mekke'de inmiştir. Maksat da -İbn Abbâs'ın açıklamasına göre- Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın ashabı olan mü’minlerdir.

Bir kesime göre de bu âyet, Medine'de inmiştir. Maksat Medine'de müslüman olmuş mü’minlerdir, Abdullah b. Selam ve diğerleri gibi. Bu açıklamayı Mukâtil yapmıştır.

Katade de şöyle demektedir: Bunlar kimler olursa olsunlar, Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem)'a îman eden ümmetidir.

Sûre ellidört âyet-i kerîmedir.

1

Göklerde olanlar da, yerde olanlar da yalnız kendisinin olan Allah'a hamdolsun. Âhirette de hamd yalnız Onundur. O, Hakîmdir, herşeyden haberdardır.

"Göklerde olanlar da, yerde olanlar da yalnız kendisinin olan Allah'a hamdolsun" âyetindeki: ism-i mevsulü (Allah lâfza-i celaline) sıfat veya ondan bedel olmak üzere cer mahallindedir. Bir mübtedâ takdiri ile ref konumunda olması ve yine "ya'ni" anlamında bir kelime takdiri ile nasb mahallinde olması da mümkündür.

Sîbeveyh

"Hamde lâyık olan Allah'a hamdolsun" âyetinde (lâyık anlamı verilen ehl kelimesinin) ref, nasb ve cer ile okunabileceğini nakletmektedir.

Kâmil hamd ve kapsamlı sena (övgü) bütünüyle yalnızca Allah'adır, çünkü bütün nimetler O'ndandır. Fâtiha Sûresi'nin baştaraflarında (1/2. âyet, 4. bölüm, 1. başlıkta) buna dair açıklamalar geçmiş bulunmaktadır.

"Âhirette de hamd yalnız O'nundur" âyeti ile yüce Allah'ın:

"Bize olan vaadini yerine getiren... Allah'a hamdolsun." (ez-Zümer, 39/74) âyetine işaret edildiği söylendiği gibi, bu âyet ile yüce Allah'ın:

"Dualarının sonu da elhamdu lillahi Rabbi'l-âlemîndir" (Yûnus, 10/10) âyetine işaret olduğu da söylenmiştir. O halde, yüce Allah dünya hayatında kendisine hamdedilen olduğu gibi, âhirette de kendisine hamd olunandır. O dünyanın mutlak maliki olduğu gibi, âhiretin de mutlak malikidir.

"O" yaptıklarında

"Hakimdir" yarattıklarının işlerinden

"haberdardır."