2

Sen Rabbinin nimeti sayesinde bir deli değilsin.

"Sen Rabbinin nimeti sayesinde bir deli değilsin" âyeti kasemin (yeminin) cevabıdır ve nefydir. Müşrikler Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) için: O bir delidir, onda bir şeytan vardır, diyorlardı. İşte onların:

"Ey kendisine Zikr (Kur'ân) indirilen kişi! Mutlaka sen bir delisin" (el-Hicr, 15/6) sözleri de bunu anlatmaktadır. Yüce Allah onların söylediklerini reddetmek ve yalanlamak üzere:

"Sen Rabbinin nimeti" rahmeti

"sayesinde bir deli değilsin" âyetini indirdi.

Burada

"nimet" rahmet demektir. İkinci olarak burada

"nimet"in bir yemin olma ihtimali de vardır. İfadenin takdiri de şöyle olur: Rabbinin nimetine yemin olsun ki; sen bir deli değilsin. Çünkü "vav" ile "be" harfleri yemin harflerindendir. Bu: "Sen bir deli değilsin, bundan dolayı Allah'a hamdolsun" demeye benzer. Anlamının: Sen bir deli değilsin, nimet Rabbindendir, şeklinde olduğu ve bunun: "Allah'ım, hamdinle seni teşbih ederim" demeye benzediği de söylenmiştir ki; Allah'a hamdolsun, anlamındadır. Lebid'in şu beyiti de bu kabildendir:

"Ben kişinin ayrılmak istemediği bir diyarda idim,

Erbed denilen yerde faydalı bir komşu benden ayrıldı."

"Ve orası Erbed'dir" takdirindedir. en-Nâbiğa da şöyle demiştir:

"Güzel gıdadan mahrum olmadılar ve anneleri

Sana çok sayıda erkek evlâd vermiştir."

Burada da; "o.., vermiştir" takdirindedir.

"Rabbinîn nimeti sayesinde" âyetindeki "be" olumsuz olarak gelen "deli (değilsin)" lâfzına taalluk etmektedir. Cümle olumlu olarak gelirse "gafil" lâfzına taalluk eder, "Sen Rabbinin nimeti hakkında gafilsin" denilmesi gibi. Hal olarak da nasb mahallindedir. şöyle buyurmuş gibidir: "Sana bu nimetler verilmiş olduğu halde sen deli değilsin (deli olamazsın)" denilmiş gibidir.