4

Alelacele koşanlara,

"Alelacele koşanlara" âyeti hakkında Ali (radıyallahü anh) dedi ki: Bunlar, vahyi, peygamberlere şeytanlardan önce ulaştıran meleklerdir. Mesrûk ve Mücahid de böyle demişlerdir. Yine Mücahid ile Ebû Ravk'dan nakledildiğine göre; bunlar hayır ve salih amel işlemekte Âdem oğlunu geçen meleklerdir.

Şöyle de açıklanmıştır: Bu melekler, Âdemoğlunu salih amel hususunda ileri geçerek hemen onu yazıverirler. Yine Mücahid'den insanı geçip geride bırakan ölümdür, dediği nakledilmiştir.

Mukâtil : Mü’minlerin canlarını alelacele cennete ulaştıran meleklerdir, demiştir. İbn Mes’ûd da şöyle demiştir: Bunlar, kendi ruhlarını kabzeden melekleri gördüklerinde, karşılaştıkları sevindirici haller sebebiyle yüce Allah'a ve Onun rahmetine kavuşmak şevki ile meleklere hızlıca koşuşan mü’minlerin canlarıdır. Benzer bir açıklama er-Rabi'den nakledilmiştir. O şöyle demiştir: Ölüm halinde çıkmakta acele eden canlardır.

Katade, el-Hasen ve Ma'mer de şöyle demiştir: Bunlar aldıkları yol itibariyle kimisi diğerini geçen yıldızlardır.

Atâ: Cihada çabucak koşan atlardır, diye açıklamıştır. Bir başka açıklama da şöyledir: "İleri geçenler"in cennete ya da cehenneme bedenlerden önce giden ruhlar olma ihtimali de vardır. Bu açıklamayı el-Maverdî yapmıştır.

el-Cürcânî de şöyle demiştir:

“Alelacele koşanlara" âyetinde getirilmesi ikinci kelimenin bir önceki kelime ile aynı köklen gelmesinden dolayıdır ki: Ve yüzüp alelacele gidip çabuk ulaşanlara" anlamındadır. Nitekim: Kalktı da gitti" denilir. Bu ifadede kalkmanın gidişin sebebi ulması gerekir. Eğer: Kalktı ve gitti" denilecek olursa kalkmak gidişe sebeb olmaz.