TEKÂSÜR SÛRESİ

Rahmân ve Rahîm Allah'ın İsmi ile

Bütün müfessirlerrin görüşüne göre Mekke'de inmiştir. Buhârî Medine'de indiğini rivâyet etmiştir. Sekiz âyettir.

1

Çoklukla övünüş sîzi o kadar oyaladı ki,

Bu âyete dair açıklamalarımızı beş başlık halinde sunacağız:

1. Çoklukla Övünüşün Oyalaması Ve Nüzul Sebebi:

"Çoklukla övünüş sizi o kadar oyaladı ki..." âyetindeki

"sizi oyaladı" sizi uğraştırdı, meşgul etti, demeklir.

Şair şöyle demiştir:

"Ve ben o kadını, muakalı ve henüz süt emen (çocuğundan) oyaladım

(benimle meşgul oldu da onunla ilgilenemedi.)"

Yani mal çokluğu ile sayıca çoklukla övünülünüz, sizi Allah'a itaatten alıkoydu ve bu, siz ölünceye, kabirlere defnedilinceye kadar sürüp gitti.

"Sîzi... oyaladı" size unutturdu;

"çoklukla övünüş" mal ve evlat çokluğuyla övünmek diye de açıklanmıştır. Bu açıklamayı İbn Abbâs ve el-Hasen yapmıştır. Katade dedi ki: Kabile ve aşiretlerle öğünüş, demektir. ed-Dahhâk: Geçim ve'ticaretle uğraşmanız sizi oyalamıştır, demektir,

Bir şeyi unutup, onu hatırlaınayıp, ondan yüz çevirmeyi anlatmak üzere: " Onu unutup, başka şeyle oyalandım, oyalanıyorum, oyalanmak" denilir. "Onu meşgul etti, oyaladı" anlamındadır. "Onu onunla oyaladı, (bir çeşit teselli elti)" demektir

"Tekâsür: Çoklukla öğünüş" karşılıklı olarak çokluğu ileri sürüp, öğünmek demektir.

Mukâtil , Katade ve başkaları şöyle demişlerdir: Yahudiler: Biz filan oğullarından daha çokuz. Filan oğulları ise filan oğullarından daha çoktur, deyip de bu durum onların sonunda sapık olarak ölümleri ile neliceleninceye kadar oyalanmaları hakkında inmiştir.

İbn Zeyd dedi ki: Bu ensarın bir boyu hakkında inmiştir. İbn Abbâs, Mukâtil ve el-Kelbi dedi ki: Bu Kureyş'e bağlı iki kol olan Abd-i Menafoğulları ile Sehmoğulları hakkında inmiştir. Bunlar İslâm geldikten sonra ileri gelenler ve eşraflarının çokluğu ile karşılıklı olarak öğündüler ve bunları sayıp dökmeye koyuldular, Herbir kol bizim efendilerimiz daha çoktur, bizim güçlülerimiz daha güçlüdür, bizim sayılarımız daha büyüktür, bizim koruyucularımız daha çoktur, dedi. Ancak Abd-i Menaf oğullarının pay itibariyle daha çok oldukları ortaya çıktı. Daha sonra ölülerini ileri sürerek çokluk yarışına giriştiler. Sehmoğullarının Abd-i Menafoğulkınndan daha çok oldukları ortaya çıktı. Bunun üzerine; sizin hayatta olanlarınızla

"çoklukla öğünüş"ünüz

"sizi o kadar oyaladı ki sonunda" onlarla yetinmeyerek ölmüşlerle öğünüp

"kabirleri ziyaret ettiniz" buyrukları indi.

Said'in rivâyetine göre, Katade şöyle demiştir: Biz filan oğullarından daha çoğuz, biz filan oğullarından sayıca daha fazlayız diyorlardı. Fakat her gün onların sonuncusuna varıncaya kadar biri ardına düşüp gidiyorlardı. Allah'a yemin olsun ki hepsi kabirlerde ölü olarak gömülünceye kadar bu halleri devam edip gitti.

Amr b. Dinar'dan rivâyete göre, o: Bu sûre tüccarlar hakkında inmiştir, diye yemin etmiştir. Şeyban'dan, onun da Kacacle'den rivâyetine göre Katade: Bu sûre kitab ehli hakkında inmiştir, demiştir.

Derim ki: Âyet-i kerîme sözü edilen bütün bu hususları ve bankalarını da kapsayacak genelliktedir. Müslim'in Sahih'inde Mutarrifden gelen rivâyete göre, o babasından şöyle dediğini nakletmiştir: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'a:

"Çoklukla öğünüş sizi o kadar oyaladı ki..." âyetini okurken vardım, şöyle buyurdu: "Âdemoğlu malım malım der. Ey Âdemoğlu senin malından yiyip de tükettiğin, giyinip de çürüttüğün yahut tasadduk edip de önünden gönderdiğin şeyden başka sana ait bir şey var mıdır? Müslim, IV. Tirmizi, IV, 572, V, Müsned, IV. Bunun dışında ne varsa hepsi gidicidir ve onu diğer insanlara terkedeceksin

Buhârî’nin, İbn Şihab'dan rivâyetine göre o söyle demiştir: Bana Enes b. Malik'in haber verdiğine göre Rasûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: "Eğer Âdemoğlunun bir vadi dolusu altını bulunsa iki tane vadisi olsun isler. Onun ağzını ancak toprak doldurur ve Allah tevbe edenin tevbesini kabul eder." Buhârî, V, 2365; Müsned, V, 218 -Ebû Vakid el-Leysiden-; Heysemi, Mecma’ VIII. Sabit, Enes'den, o Ubeyy'den şöyle dediğini nakletmiştir: Biz bunu

"Çoklukla öğünüş sizi o kadar oyaladı ki" âyeti nazil oluncaya kadar Kur'ân'dan biliyorduk.

İbnu'l-Arabi dedi ki: Bu sahih ve güzel bir nasstır. Tefsir ehlinin dikkatini çekmemiştir. Bundan dolayı bunu bilmedikleri gibi başkalarını da bilgisizliğe sürüklemişlerdir, bilme imkanı verdiğinden ötürü Allah'a hamdolsun.

İbn Abbâs dedi ki: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

"Çoklukla övünüş sîzi o kadar oyaladı ki..." âyetlerini okudu ve şöyle dedi: "Malları çoğaltmak, onu hak olmayan yerden toplamak, hak olan yere vermemek ve kaplarda onu bağlamak (biriktirmek)dir,"