3

Îman eden, salih ameller İşleyen, birbirine hakkı tavsiye edenler ve sabrı tavsiye edenler müstesna.

"Îman eden...ler müstesna" âyeti

"insan"dan bir istisnadır. Çünkü sahih olan görüşe göre (oradaki)

"insan" lâfzı "nâs (insanlar)" anlamındadır. Dolayısıyla tekilden çoğul istisna edilmiş,-ondan daha az olmak üzere bir başka çoğul istisna edilmiş,olmaktadır.

"Salih ameller işleyen" kendilerine farz olan amelleri eda eden kimseler demek olup, bunlar Rasûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın ashabıdırlar. Ubeyy b. Ka'b dedi ki: Ben Rasûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a:

"Yemin olsun asra ki" âyetini okudum, sonra: Nasıl tefsir edersin ey Allah'ın Peygamberi, diye sordum. Şöyle buyurdu: "Yemin olsun asra ki" âyeti yüce Allah'ın bir yeminidir. Rabbiniz günün son vaktine yemin etmektedir,

"Gerçekten insan" Ebû Cehil "hüsrandadır. Îman eden" Ebû Bekir "salih ameller işleyen" Ömer "birbirine hakkı tavsiye eden" Osman "ve sabrı tavsiye edenler" Ali "müstesna." -Allah hepsinden razı olsun. İbn Abbâs da bu şekilde minber üzerinde hutbe irad etmiş olup, bu ona (İbn Abbâs'a kadar ulaşan) mevkuf bir rivâyettir.

"Birbirine... tavsiye edenler" in anlamı ise, birbirini sevenler ve biri diğerine tavsiye edip, birbirini teşvik edenler demektir.

"Hakkı" yani tevhidi (tavsiye edenler.) ed-Dahhak, İbn Abbâs'tan böyle rivâyet etmiştir. Katade dedi ki:

"Hak" Kur'ân demektir. es-Süddi dedi ki: Burada

"hak" aziz ve celil olan Allah'tır.

"Sabrı tavsiye edenler" yüce Allah'a itaat üzere ve O'nun mahiyetlerine karşı sabrı tavsiye ederler, demektir. Daha önce (el-Beled, 90/17, âyet ve devamının tefsiri) de geçmiş bulunmaktadır.

Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır. (Asr Sûresi burada sona ermektedir).