28

Ey kâfirler! Allah'ı nasıl inkâr edersiniz? “Sizler henüz var değilken ve ölüler iken sizi yaratan -ana rahminde- var edip dirilten sonra -ecellerinizin bitiminde- sizi öldürecek, sonra yeniden -hesap için- diriltecek, sonunda tekrar O'na döndürüleceksiniz.

“Ey kâfirler! Allah'ı nasıl inkâr edersiniz?” Burada, (.......) de bulunan soru manası, soru hemzesi manası olup tıpkı şu ifade gibidir:

Yani, “Sizi küfürden alıkoyacak, küfre götürmeyecek her delil sizin üzerinizde varlığını sürdürürken ve îmana davet etmeniz gerekirken bütün bunları bir tarafa bırakarak Allah'ı inkâr mı ediyorsunuz?” demektir.

İşte bu da inkâr ve şaşkınlığın ta kendisidir. Bu, âdeta şu cümleye benzer, “Sen kanatsız mı uçuyorsun?” ve “Sen kanatsız olarak nasıl uçarsın? “gibi.

“Sizler henüz var değilken ve ölüler iken...”

Yani

“Sizler, henüz babalarınızın sulbünde nutfe/sperm hâlinde iken...” demektir.

Bu cümlenin başında yer alan, (.......) harfi hâl içindir. Burada muzmer (gizli) bir (.......) harfi vardır. Nasıl ki (.......) kelimesi (.......) kelimesinin çoğulu ise, (.......) kelimesi de, (.......) kelimesinin çoğuludur. Nitekim hayatını kaybeden kimseye de, ölü ve ölmüş anlamında, (.......) denir. Yüce Rabbimizin şu kavlinde geçtiği gibi.

“Ölü toprak/belde.” Furkân, 49.

“Sizi yaratan -ana rahminde- var edip dirilten” ve, “Sonra -ecellerinizin bitiminde- sizi öldürecek” aynı zamanda, “Sonra yeniden -hesap için- diriltecek,” ve, “Sonunda tekrar O'na döndürüleceksiniz.” Cezâ veya mükâfat almak üzere O'nun huzuruna gidip hesap vereceksiniz.

Veya bunun manası şöyledir: “Sonra sizi kabirlerinizden diriltip kaldıracak ve sonra da O'nun huzurunda toplanmak üzere O'na döndürüleceksiniz.”

Bu âyette ilk atıf (.......) edatiyle, sonrakileri ise, (.......) ile yapılmıştır. Bunun nedeni, ilk diriltmenin hemen arşından ölüm olayının gerçekleşmesi sebebiyledir. Halbuki ölüm olayı hayattan sonradır, dirilmeye göre geridedir. İkinci hayat (dirilme) olayı da, şayet bununla toplanma, dirilme kasd olunuyorsa ölümden sonraya kalmış olmasındandır. Eğer bununla kabirden dirilme murat olunuyorsa dolayısıyla bunun sonraya kalmış olması sebebiyle ilim (bilgi) bundan kazanılır. Nitekim, cezâ gününe dönülmesi de neşr olayından sonra olacağındandır. Yüce Allah anlatmış olduğu bu kıssada küfrün varlığım reddetmiştir. Çünkü, bu kıssalar o kadar açık ve net delilleri kapsıyor ki, hepsi de onları küfre girmekten menediyor, uzaklaştırıyor. Kaldı ki, bu kıssalar öyle muazzam nimetleri kapsamaktadır ki, bunun hakkı, bu nimetlere şükredilmesi ve asla nankörlükte bulunulmamasıdır, inkâra kaçılmamasıdır.