83

Onlar Allah'ın dininden başka bir din mi istiyorlar? Halbuki göklerde ve yerde var olan her şey ister istemez Ona boyun eğmiştir sonunda da Ona döndürüleceklerdir.

“Onlar Allah'ın dininden başka bir din mi isliyorlar?” Bir cümleyi diğer bir cümleye atfeden (.......) harfinin başına soru şeklinde inkâr manasına gelen (.......) harfi gelmiştir. Dolayısıyla mana şöyledir:

“İşte onlar, Allah'ın koyduğu sınırları (hükümleri) çiğneyip inkâr edenlerin ta kendileridir ve bu yüzden Allah'ın dininden başka bir din istiyorlar. -” Daha sonra bu iki cümle arasına inkâr manasındaki hemze harfi yer aşmıştır.

Ayrıca bu cümlenin mahzûf bir başka cümle başka üzerine atfedilmesi de câizdir. Bu cümlenin takdiri de şöyledir: “Onlar hâlâ yüz çeviriyorlar da Allah'ın dininden başka bir din mi istiyorlar? “

Burada mef'ûl yani tümleç, fiili (yüklemi) üzerine takdim olunmuştur. Mef'ûl ise, (.......) kavlidir. Çünkü; inkâr bakımından bu, oldukça önemlidir. Diğer taraftan inkâr manasını taşıyan harf ise (.......) harfidir. Bu ise bâtıl olan ma'bûtlara, ilâhlaştırıları şeylere ve sistemlere yöneliktir.

“Halbuki göklerde ve yerde var olan her şey isler islemez O'na teslim olmuşlar.”

Yani; gökte melekler, yer yüzünde insan ve cinler, kısaca her varlık ya eldeki mevcut .

delillere bakarak ve akıl yürüterek kendi istekleriyle Allah'ın dinini kabul edip teslim olmuşlardır. Ya da kendilerine karşı silâh, ok veya kılıç kullanılarak zorla yola getirilmişlerdir. Yahut da azâbı görerek yola gelmişlerdir. Meselâ; İsrâ'iloğuUarmın başları üzerine Tûr dağının kaldmlması, Fir'avun'un suda boğulması, insanların ölümle yüz yüze gelmeleri gibi. Nitekim; yüce Allah bir başka âyetinde şöyle buyuruyor:

“Artık o çetin azâbımızı gördükleri zaman: Allah'a inandık ve O'na ortak koştuğumuz şeyleri inkâr ettik.'derler.” Ğafir/Mü'min, 84.

(.......) ve (.......) kelimeleri hâl olmaları bakımından her ikisi de mensûbdurlar.

Yani; “İtaat ederek (kendi istekleriyle de olsa), zorla da (istemeyerek de) olsa...” demektir.

“Ve sonunda O'na döndürüleceklerdir.” Dolayısıyla işledikleri amellere göre cezâlarıdırılacaklardır.

Kırâat imâmlarından Hafs, (.......) ve (.......) kelimelerini (.......) harfiyle okumuştur. Fakat kırâat imâmlarından olan Ebû Amr ise, (.......) kavlini (.......) harfiyle ve (.......) harfinin de fethiyle, (.......) olarak okumuştur. Çünkü; azıtıp sapanlar bizzat yüz çevirenlerdir. Halbuki Allah'a dönecek olanlar ise, bütün insanlardır. Bu iki kırâat imâmı dışındaki diğer kırâat imâmları ise, söz konusu her iki kelimeyi de (.......) harfiyle ve bir de (.......) harfinin fethiyle olmak üzere, (.......) ve (.......) olarak okumuşlardır.