100

Allah yolunda hicret eden kimse yeryüzünde gidecek bir çok güzel yer ve bolluk (imkân) bulur. Kim Allah ve Resûlü uğrunda hicret ederek evinden çıkar da sonra kendisine ölüm yetişirse artık onun mükâfatı Allah'a düşer. Allah da çok bağışlayıcı ve esirgeyicidir.

“Allah yolunda hicret eden kimse yeryüzünde gidecek birçok güzel yer ve bolluk (imkân) bulur.” Bu âyette yer alan, (.......) kelimesi kişini hicret ya da göç ettiği yol manasınadır. Dolayısıyla içinde bulunduğu topluma rağmen onlardan davranış ve hareketleriyle, gidişatıyla ve gittiği yol sebebiyle aykırı ve farklı hareket eden kimse demektir.

Yani içinde bulunduğu veya beraber olduğu topluma rağmen her şeyi göze alarak onlardan ayrıları ve farklı hareket eden kimse demektir.

(.......) Rağm: Zillet ve aşağılarına, küçülme demektir. Esasen bu, kişini burnunun toprağa sürtülmesi, yapışması manasınadır ki, sürünmek demektir. Meselâ; (.......) denir ki bu, “Adamın istememesine rağmen ondan ayrıldım.” manasında olup, şu gerçeği dile getirmektedir. Adamın senin, ondan ayrılmanı istememesine ve hoş karşılamamasına rağmen ayrılman hâlinde başına bir takım sıkıntıların, aşağılarınaların gelebileceği endişesi bulunmasıdır. İşte bu kelimenin burada ifade ettiği mana budur.

(.......) kavli ise rızıkta bolluk manasına geldiği gibi, kişinin dini bakımdan büyük bir serbestlik ve huzur bulabileceği, korkunun yerini güven duygusu aldığından gönlünde bir rahatlamanın meydana geleceği anlamım bildiriyor.

“Kim Allah ve Resûlü uğrunda -Allah ve Rasûlü'nün emrettiği yere- hicret ederek evinden çıkar da, sonra -hicret ederek gitmeyi düşündüğü yere ulaşamadan- kendisine ölüm yetişirse,” Âyetteki, (.......) kelimesi, (.......) fiilinin zamîrinden hâldir. (.......) kavli de, (.......) fiilinin üzerine ma'tûf bulunmaktadır. “arlık onun mükafatı Allah'a düşer.”

Yani Allah'ın vadetmesi ve söz vermesiyle ecir kendisi için gerçekleşmiş bulunmaktadır. Zaten bu ifade verilen vaadi pekiştirmek maksadıyladır. Çünkü Allah'ın yarattıklarından hiçbirinin Allah üzerinde vacip/farz manasında gerekli olan bir hakkı yoktur, olamaz da.

“Allah da çok bağışlayıcı ve esirgeyicidir.” Nitekim demişlerdir ki:

“İlim öğrenmek, haccetmek, cihadetmek veya bir ülke ya da beldeye Allah'a olan taatı, kanaati, zühd hayatını veya helâl rızık aramak maksadıyla yapılan hicret, eğer bu suretle Allah'a itaati artıracak ve taate devamı sağlayacaksa bu da Allah ve Rasûlü'nün istediği yola hicret etmek demektir. “

Şayet bu yolda iken ölecek olursa onun da mükâfatı, ecir ve sevabı Allah nezdinde kesinleşmiş olacaktır.