MAİDE SÛRESİ

Bu sûre. Medine'de nâzil olmuştur; 120 âyetten müteşekkildir.

1

Ey îman edenler! Akitleri(n gereğini) yerine getiriniz. İhramlı iken avlarınayı helâl saymamak üzere (aşağıda) size okunacaklar dışında kalan hayvanlar, sizin için helâl kılındı. Allah dilediğine hükmeder.

“Ey îman edenler! Andlaşmaların gereğini yerine getirin.” Nitekim (.......) ve (.......) bu manayı ifade eder.

Akd, güvene dayalı olarak alınan söz demektir. Bu, ip veya benzeri şeylerin düğümünü bağlamaya benzetilen bir ifadedir. Burada bundan anlaşıları mana ise; Allah'ın kullarından aldığı kesin söz ve teminat demek olup; Allah'ın, kendilerine yüklediği sorumlulukların gereğini yapmak zorunda bıraktığı görevler manasınadır. Bu ise ya Allah'ın bizzat sizden aldığı teminat gereği sizinle yaptığı kesin sözleşme olduğu gibi aynı zamanda insanların kendi aralarında birbirleriyle yaptıkları sözleşme ler de bu kapsam içinde değerlendirilmektedir.

Esasen burada asıl olan gerçek şu ki. Bu, Allah'ın insanlardan aldığı kesin söz ve teminat olup; bunlar da Allah'ın diniyle alâkalı olan helali helâl kabul edip ona inanmak, gereğini yapmak ve haramı da haram kabul edip ondan uzak durmaktır. Aslında bu ifade önce biraz üstü kapalı ve pek açık olmayan bir şekilde sunulmuş ve sonra da bunun detaylarına geCinlerek açıklama yapılmıştır. Açıklamayı içeren ifadeler ise, “Dört ayaklı hayvanlar size helâl kılın mıştır.” sözüdür.

“İhramlı iken avlarınayı helâl saymamak kaydıyla, size gelecek âyette okunup açıklanacak olanlar dışında kalan hayvanların etleri size helâl kılındı.” Âyette yer alan, (.......) kelimesi, ister karada, isterse denizde yaşayan olsun tüm dört ayaklı hayvanlar manasınadır. Ancak bu kelimenin, “hayvanlar” kelimesiyle tamlama oluşturması yani izafeti, beyan/açıklama maksadıyladır. Bu ise, (.......) anlamındadır. âdeta, “Gümüş yüzük” tamlamasına benzer.

Bu nasıl ki, “Gümüşten bir yüzük” demekse, Âyetteki, (.......)ifadesi ya da tamlaması da, (.......) takdirindedir. Bunun da anlamı, hayvanların oluşturduğu sekiz çift demektir. Bu hayvanlar erkekli ve dişili olarak deve, sığır, koyun ve keçidir. İşte bunlar size helâl kılınmıştır.

Bir diğer tefsire göre ise, “Hayvanlar” ifadesinden kasıt, geyik türleri, yabani sığır ve benzeri hayvanlar demektir. “Size gelecek âyette okunup açıklanacak olanlar dışında” ifadesiyle, nelerin haram olduğunu açıklayan (.......) âyetini kasdetmektedir.

“Avlarınayı helâl saymamak” , (.......) sözcüğündeki zamîrden hâldir. Mana ise şöyle olmaktadır: “Avlarınayı helâl saymamak kaydıyla, size şu sayıları hayvanların etleri helâl kılındı.”

“İhramlı iken” ibâresi de, “Avlarınayı helâl sayma” sözcüğünden hâldir. Burada ise sanki şöyle denilmektedir: “İhramlı hâlde iken avlarınaktan kaçınmanız şartıyla, size bir sıkıntı ve zorluk olmaması için bazı hayvanların etlerinden faydalarınanızı helâl kıldık.”

(.......) hurum kelimesi, (.......) haram kelimesinin çoğulu olup bu da (.......) yani ihramlı anlamındadır.

“Şüphesiz Allah dilediği hükmü verir. O'nun hükmüne de asla itiraz olunmaz.” Ya da dilediğini helâl ve dile diğini de haram kılar.

1 Mâide, 3.

Aşağıda tefsirini okuyacağımız âyet, Allah'ın haram kıldığı ya da yasakladığı şeyi, helâl kılmaktan menetmekle ilgili olarak inmiştir. Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: