82

İnsanlar içerisinde îman edenlere düşmanlık bakımından en şiddetli olarak Yahûdîler ile, şirk koşanları bulacaksın. Onlar için de îman edenlere sevgi bakımından en yakın olarak da “Biz Hıristiyanlarız” diyenleri bulacaksın. Çünkü onların içinde keşişler ve rahipler vardır ve onlar büyüklük taslamazlar.

“İnsanlar içerisinde îman edenlere düşmanlık bakımından en şiddetli olarak Yahûdîler ile, şirk koşanları bulacaksın.”

Burada, “Yahûdîler” kelimesi, “Bulacaksın” kelimesinin ikinci mefulüdür/nesnesidir. “Düşman” kelimesi de temyizdir.

“Şirk koşanlar” ifadesi de bunun üzerine atf olunmuştur.

“Onlar için de îman edenlere sevgi bakımından en yakın olarak da “Biz Hıristiyanlarız” diyenleri bulacaksın.”

Cer edatı olan “Lam” harfi, (.......) ile “sevgi” kelimelerine taallûkta/ilgili bulunmaktadır. Âyette Yahûdîler katı yüreklilikle, Hıristiyanlar ise yumuşak kalplilikle tanıtılmaktadır. Mü’minler olan düşmanlıkları bakımından en şiddetlileri Yahûdîler gösterilmiş ve bunlar müşriklerle aynı derece ve yakınlıkta değerlendirilmiştir. Bir de düşmanlıkta sıra bakımından âyette Yahûdî toplumuna öncelik verilmiş olması, müşriklerin ikinci sırada yer almasının nedeni, Yahûdîlerin müşriklere göre bu tür düşmanlıklarda daha çok kıdem ve önceliğe sahip olmalarını göstermek ve buna dikkat çekmek içindir. Hıristiyanların daha ılımlı oluşlarının sebebi de şöyle açıklarınaktadır:

“Çünkü onların içinde keşişler ve rahipler vardır ve onlar büyüklük taslamazlar.”

Âyette geçen, (.......) lâfzından kasıt alimler, bilgin keşişler demektir. “rahipler” ise kendilerini ibâdete vermiş kimseler, zahitler manasınadır.

(.......) ifadesiyle de Hıristiyanların yumuşak kalpliliklerinin sebebine ve mü’minlere sevgi besleme bakımından olan yakınlıklarına işaret olunmaktadır. Çünkü bunların içlerinde gerçekten din konusunda ve gerçekleri dile getirmede ilim adamları var olduğu gibi, yine içlerinde kendilerini Allah için ibâdete adamış ihlas sâhibi kimseler de bulunmaktadır. Bu bakımdan kendileri tevazu, alçak gönüllü oldukları gibi, kimseyi ezmeyen hak taraftan kimselerdi. Halbuki Yahûdîler tamamen bunun aksi karaktere sahip kaü yürekli ve acımasız, zâlim, kafir ve fâsık bit toplumdurlar.

Bu âyet ayrıca şu gerçeğin de delili ve delilidir: İlim her şeyden çok daha yararlıdır. İnsanı daha çok hayra ve iyiliğe yönelten bir terazidir. Evet bu bilgi özelliği bir keşişte de olsa durum böyledir ve eğer rahiplerde de olsa âhiret alâmetini, özelliğini kazandırmaktadır.

Yani, âhireti için kendim Allah'a adamanın bir özelliği olmaktadır. Durum bir Hıristiyanda da olsa onun kibir ve gururdan beri ve uzak olduğunu ortaya koymaktadır.