89

Şüphesiz Allah bizi ondan kurtardıktan sonra tekrar sizin dininize dönersek Allah'a karşı yalan uydurmuş oluruz. Rabbimiz Allah'ın dilemiş olması başka, yoksa ona geri dönmemiz bizim için olacak şey değildir. Rabbimizin ilmi herşeyi kuşatmıştır. Biz sadece Allaha dayanırız. Rabbimiz! Bizimle kavmimiz arasında hak ile hükmet! Sen hükmedenlerin en hayırlısısın.

Bu Âyetteki, (.......) daki (.......) bir (.......) harfinin hazfedildiği varsayımıyla yemin manasınadır.

Yani buna göre mana şöyledir:

“Allah'a andolsun ki,...dininize tekrar dönersek “

Halbuki Allah bizi kurtarmıştı.

Eğer, “Şuayb peygamber, “Şayet dininize dönersek, demiştir. Halbuki peygamberler için küfür muhâldir, olamazdır. Durum böyle olduğu hâlde Şuayb peygamber böyle bir sözü nasıl söylemiş olabilir ki?” diye bir soru yöneltirsen, benim buna cevabım şudur; burada Şuayb, söz konusu olan konuşmasıyla değil, kendisine îman etmiş olan kavmini demek istemiştir. Ancak kendisini de söz gelimi, ifade açısından onlarla birlikte zikretmiştir. Yoksa kendisi için böyle bir durum asla söz konusu değildir. Belirttiğimiz gibi, lafın gelişi olarak söylenmiştir. Kaldı ki kendisi böyle bir durumdan beridir, uzaktır. Sadece çoğunluğun durumu göz önünde tutularak söylenmiştir. Rabbimiz Allah dilemiş başka, yoksa ona geri dönmemiz bizim için olacak şey değildir. Bize yakışmaz ve bizim için sizin dininize dönmemiz de doğru olmaz.Meğerki Rabbinizin ezeli muradında, dilemesinde bunu istemiş olması söz konusu olsun. Çünkü kainatta iyilik olsunu, kötülük olsun yüce Allah'ın meşieti yani dilemesi olmadıkça hiçbir şey gerçekleşmez. Rabbimizin ilmi herşeyi kuşatmıştır.

“İlmen” kelimesi burada temyizdir.

Yani O her şeyi bileridir. Çünkü O, kullarının durumlarının nasıl değiştiğini ve kalplerinin ne şekilde döndüğünü her yönüyle bilendir. Biz sadece Allaha dayanırız. Bizim imanımızda sebat etmemiz ve yakin manasında inancımızın artmasına bizi muvaffak kılmasında tek dayanağımız ve güvencemiz Allah'tır. Rabbimiz! Bizimle kavmimiz arasında adaletle hükmet! Sen hükmedenlerin en hayırhsısın.

Yani bu husustaki hükmünü sen ver. (.......) kelimesi hükümet etmek manasınadır. Çünkü hakka dayalı olarak yapılacak olan bir yargılama, muğlak ve içinden çıkılamaz gibi olan şeyleri açar,sonuca bağlar, İşte bunun için buna, “açma, açığa kavuşturma” ismi verilmiş oldu. Nitekim Umman halkı, kadıya-hakim ya da yargıca, (.......) ismini verililer ki bu, işleri ve olayları açıklığa kavuşturup sonuçlarıdıran demektir. Sen hükmedenlerin en hayırhsısın.

Nitekim daha önce bu surede yer alan, 87. Âyetinde şöyle buyurulmuştu: “O, hakimlerin en iyisidir.” İşte yukarıdaki âyetin son kısmı da aynen böyledir.