48

Yine hatırlayın! Hani şeytan müşriklerin yaptıklarını güzel göstermiş ve onlara: “Artık bugün insanlardan size galip gelecek hiçbir kuvvet yoktur, ben de size arka çıkacağım” demişti. Ancak ne zaman ki, iki ordu karşı karşıya geldiler, şeytan ardına dönüp kaçtı ve: “Ben, sizin yanınızda yer almiyorum. Çünkü ben, sizin görmediğiniz şeyleri görüyorum ve şüphesiz ben Allah'tan korkuyorum, Allah cezâlarıdırması pek şiddetli olandır” demişti.

“Yine hatırlayın! Hani şeytan müşriklerin yaptıklarını güzel göstermiş ve onlara: “Artık bugün insanlardan size galip gelecek hiçbir kuvvet yoktur.” Amellerinin kendilerine süslü ve yerinde gösterilmesi konusu, müşriklerin Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e karşı düşmanlıklarını sürdürmeleri ve bu konuda onlara vesvese vermesi durumudur. Çünkü şeytan müşriklerin yenilemeyecekleri vesvesesini onlara fısıldıyordu.

Âyette geçen, (.......) kelimesi, tıpkı (.......) ifadesi gibi mebnidir. (.......) ise ref mahallinde (.......) edatının haberidir. Bu, (.......) takdirinde olup, Sizi yenebilecek bir güç var olacak değildir, demektir.

“Ben de size arka çıkacağım'demişti.”

Yani sizin koruyucunuz ve haminiz olacağım. Ya da onların düşüncelerine göre, şeytana itâat etmenin onlar için bir yardım olacağı kanaati demektir.

“Ancak ne zaman ki, iki ordu birbirleriyle karşılaşırıca şeytan ardma dönüp kaçtı”

Yani iki taraf karşılaşırıca şeytan arkasına dönüp hemen oradan uzaklaştı: “Ve: ben kesinlikle sizden uzağım.”

Yani size verdiğim emandan geri döndüm, sizin için garantilediğim destekten vazgeçtim.

Rivâyete göre Şeytan denen İblîs, Süraka İbn Mâlik İbn Cuş'am suretinde şeytanlardan oluşturduğu bir ordu ile gelmişti. Bir de sancakları vardı. Fakat meleklerin inip geldiğini görünce geri döndü:

Bunun üzerine Haris İbn Hişam İblîs'e: “Bizi bu hâlde bırakıp perişan mı etmek istiyorsun?” diye sorunca, İblîs de ona: “Çünkü ben, sizin görmediğiniz bir gücü karşınızda görüyorum” yani melekleri görüyorum. Bunun üzerine hepsi de hezimete uğradılar. Mekke'ye döndüklerinde: “Ordumuzu, bozguna uğratan Süraka olmuştur” demeye başladılar. Nihayet bu sözler Süraka'nm kulağına gidince o, “Allah'a yemin ederim ki sizin hezimete, uğramanıza kadar oraya gidiş ve gelişimizden ben haberdar değildim” dedi. Ancak Müslüman olduklarında bunun şeytan olduğunu öğrenmiş oldular.

“Ve şüphesiz ben Allah'tan (cezâlarıdırmasından) korkuyorum, Allah, azâbı pek şiddetli olandır, demişti.”