4

İbrâhîm'de ve onunla beraber olanlarda sizin için gerçekten güzel bir örnek vardır. Onlar kavimlerine demişlerdi ki: “Biz sizden ve sizin Allah'tan başka taptıklarınızdan uzağız. Sizi tanımıyoruz. Siz, bir tek Allah'a inamncaya kadar sizinle bizim aramızda sürekli bir düşmanlık ve öfke belirmiştir.” Yalnız İbrâhîm'in, babasına: “Andolsun ki senin için mağfiret dileyeceğim. Fakat Allah'tan sana gelecek herhangi bir şeyi önlemeye gücüm yetmez.” demesi hariç. “Rabbimiz! Sana dayandık, Sana yöneldik. Dönüş Sanadır.” dediler.

Aileden teberri hususunda İbrâhîm (aleyhisselâm) ve onunla birlikte olan mü'minlerde sizin için gerçekten güzel bir örnek vardır.

Yani; İbrâhîm (aleyhisselâm)’in sözünde. Bu sebepten dolayı (.......) İbrâhîm'in sözü'bundan istisna edildi. Denildi ki:

“O İbrâhîm'le (aleyhisselâm) birlikte olan mü'minler peygamberdiler.”

(.......) kelimesi (.......) un çoğuludur. (.......) ve (.......) kelimelerinde olduğu gibi siz bir tek Allah'a (celle celâlühü) inamncaya kadar sizinle bizim aramızda işlerimizde düşmanlık ve kalplerimizde öfke belirmiştir. Ne zaman ki yalnız Allah'a (celle celâlühü) inanırsanız işte o zaman size karşı düşmanliği terk ederiz.

Yalnız İbrâhîm'in (aleyhisselâm) babasına: “Andolsun ki senin için mağfiret dileyeceğim. Fakat Allah'tan sana gelecek herhangi bir şeyi (celb ve defetmeye) gücüm yetmez.” demesi müstesna. Bu ona vaat ettiği vaadinden dolayıdır.

Yani; “Sözlerinde de ona uyun. Ancak kâfir olan babası için yaptığı istiğfarda ona uymayın” , demektir.

“Allah'tan sana gelecek herhangi bir şeyi önlemeye gücüm yetmez.”

Yani; hidâyet, mağfiret ve muvaffakiyet gibi şeyleri önlemeye gücüm yetmez. Bu cümle istisna olunmaya layık değildir. Allahü teâlâ'nın:

“Allah'ın, sizin için dilediğine kim engel olabilir?” Feth, 11. âyeti görülmüyor mu? Kast olunan; babasına söylediği söze âit cümlenin istisnasıdır. Orada bizzat kast olunan da; onun için istiğfar edeceğini vaat etmesidir. Ondan sonraki cümle ise ona tâbıdır. (Bizzat kast olunan değildir). Sanki şöyle demiştir:

“Senin için mağfiret dileyeceğim. Gücüm de ancak mağfiret dilemeye yeter” .

'“Rabbimiz! Sana dayandık, sana yöneldik, dönüş sanadır.'dediler.” sözü istisnadan öncekine bağlıdır. Bu da güzel örnek cümlesindendir. Denildi ki:

“Bunun manası;'Ey Rabbimiz!'deyin, şeklindedir. Zira o, Allah'ın (celle celâlühü), mü'minlere demelerini emrettiği bir emrin başlarıgıcıdır.”

“Sana yöneldik...” döndük. “Dönüş sanadır.” geri dönüş.