152

Öyleyse beni anın ki, ben de sizi anayım. Siz bana itaat ederek beni hatırlayın ki, ben de sevapla, lütuf, ihsan, ikram ve size mutluluk kapılarını açmakla sizi anayım.

Bana şükredin size verdiğim nimetlerden dolayı başkasına değil, sadece bana şükredin.

Ve bana nankörlük etmeyin. Nimetleri inkâr ederek ve emre karsı gelerek nankörlükte bulunmayın.

İmam Gazalî şöyle diyor: ”Zikir bazan dille, bazan kalble ve bazan da diğer organlarla yapılır:

Kulların dil ile zikirleri, hamdetmeleri, tesbih çekmeleri, Allah'a tazim olan zikirleri söylemeleri ve Allah'ın kitabını okumalarıdır.

Allah'ın kalb ile zikredilmesi ise üç türlüdür:

1- Allah'ın zatına ve sıfatlarına işaret eden delilleri düşünüp tefekkür etmek,

2- Allah'ın getirdiği yükümlülüklere ve hükümlerine, emir ve yasaklarına işaret eden deliller üzerinde düşünüp tefekkür etmek,

3- Allah'ın yarattığı varlıkların sırlarını düşünmektir. İşte bu üçü kalb ile olan zikirdir.

Kulların dil ve kalb dışındaki organlarla Allah'ı anmaları, yani zikri de, hangi organ ile nasıl bir iş ve hizmet görülmesi emri veri İmi şse, onun yerine getirilmesi, nelerden uzak kalınması istenmişse onlardan da uzak kalınmasıdır. Kaldı ki, ”Beni anın" ifadesi, itaat olan her hususu içerisine almaktadır."