99

İşte bunları, yukarıda zikredilen zayıf kimseleri,

Allah'ın affetmesi umulur. Burada, iimit verme anlamına gelen ”asâ" ile ”affetme" kelimesi kullanılmıştır. Bunun sebebi, göç etmeyi terketmenin çok tehlikeli bir iş olduğunu bildirmektir. Hatta zorluk karşısında kalan kimsenin bile, güven duymaması, fırsat kollaması ve kalbinin hicrete bağlanması gerekir ki ilk fırsatta göç etsin.

Allah, çok affeden, çok bağışlayandır. Allahü teâlâ'nın ”çok affedici" olması, ceza vermekten vazgeçmesidir. ”Çok bağışlayıcı" olması ise, dünya ve ahirette, kulun yapmış olduğu kötülük ve günahları örtüp kapatmasıdır. Yani Allahü teâlâ'nın, affı kâmil ve bağışlaması tamdır. Yine bu âyetten, her ne sebepten dolayı olursa olsun, dinî emirlerin yerine getirilememesi halinde, orayı terkedip, başka yere gitmenin gerekli olduğu anlaşılmaktadır.

Haddâdî, ”Allah'ın yeri geniş değil miydi ki, oraya göç edeydiniz?" âyeti hakkında şöyle der: ”Bu âyet, bir kimsenin, mal ve mülkünün, çoluk çocuğunun, Allah'a isyan edilen bir ülkede oturması için mazeret olamıyacağına delildir. Tam tersine, eğer orada, hakkı ortaya koyma imkânını bulamazsa, vatanını terketmesi gerekir. Onun içindir ki, Said b. Cübeyr: ” Bir yerde Allah'a isyan edilirse, orayı terket" demiştir.