101

Ey iman edenler! Açıklandığı zaman hoşunuza gitmeyecek olan şeylerden sormayın. Eğer onları Kur'an indirilirken sorarsanız size açıklanır. Rivayet edildiğine göre: ”Allah için Kâbe'yi ziyaret edip haccetmek farzdır" (Âl-i imran: 97) âyeti indiği zaman, Akra' b. Hâbis: ”Her sene mi?" diye sordu. Hazret-i Peygamber, yüzünü çevirdi. Akra', soruyu üç kez tekrarlayınca, Allah'ın Rasûlü şu cevabı verdi: ”Hayır! Eğer ”Evet" de şeydim, her sene gitmek farz olurdu. Bu duruma da gücünüz yetmezdi. Bakın, açıklamadığım hususları hana sormayın; açıkladıklarımla yetinin. Şunu unutmayın ki, sizden önceki milletlerin helâk olmalarının sebebi, peygamberlerine çok soru sormaları ve onlarla ters düşmeleri olmuştur. Ben, size herhangi bir şey emrettiğim zaman o konuda gücünüzün yettiğini yapmak durumundasınız. Herhangi bir şeyi yasakladığım zaman da ondan uzak durunuz." Bunun üzerine bu âyet-i kerime indi.

İbn Abbas'ın da rivayet ettiğine göre, kendisine lüzumsuz ve ilgisiz soruların çok sorulması üzerine Hazret-i Peygamber bir gün çok kızgın bir şekilde hitap ediyordu. Bir ara dedi ki: ”Dikkat edin, bana ne sorulursa mutlaka cevaplandırırım." Bunun üzerine adamın biri: ”Babam nerede?" diye sordu; Hazret-i Peygamber ”Cehennemde!..." diye cevap verdi. Bir başkası da: ”Babam kim?" diye sordu, onun sorusunu da ”Hiizâfe!" diye cevaplandırdı. Oysa o adam başkasına nisbet ediliyor; yani başkasının oğlu olarak biliniyordu. İşte bu olaylar üzerine bu âyet indi.

Kısacası, Ey iman edenler! Açıkça söylendiğinde hoşunuza gitmeyecek olan şeylerden sakın sormayın. Çünkü: ”Kur'an indirilirken", vahiy devam ederken ”sorarsanız size açıklanır." Böylece üzülürsünüz. Oysa akıllı insan, kendisini üzecek davranışlarda bulunmaz.

(Size açıklanmadığına göre) Allah o şeyleri affetmiş (onları size yüklememiş)tir. Eskiden sorduğunuz sorulardan dolayı sizi affetmiştir. Nitekim: ”Her sene mi hacca gidelim?" şeklinde bir soru sordunuz diye, ceza olarak sizi bu yükün altına sokmamış ve bu konuda size uhrevî ceza da yazmamıştır. Öyleyse bir daha böyle bir hataya düşmeyiniz.

Allah, çok bağışlayan ve çok yumuşak davranandır. Günahları affetme ve görmezden gelme konusunda çok bağışlayıcıdır. Bu yüzden sizi affetmiş ve yaptığınız hatalardan dolayı sizi cezalandırmamıştır. Bu son cümle ilahî affı pekiştiren ilâve bir cümledir.