6

De ki,: 'Ben de ancak sizin gibi bir insanım. Bana ilâhınızın bir tek ilâh olduğu vahyolunuyor. Bir başka ifadeyle; sizin bir tek ilâhınız vardır. Ondan başka ilâhınız yoktur. Bu ifade müşriklerin söylemiş oldukları sözlere cevabı telkin etmektedir. Bir başka ifadeyle Rasûlüllah'a şöyle cevap vermesi bildirilmektedir: Ben sizin cinsinizden başka bir cinsten değilim ki, benimle aranızda bir perde ve uzaklık olsun ve bu uzaklık da sizin ”O halde sen istediğini yap, çünkü biz de yapıyoruz" ifadenizin işaret ettiği üzere amellerimizin ve dinlerimizin birbirinden ayrı olmasına yolaçsın. Tam tersine ben de sizin gibi bir insanım. Size emrolunan neyse bana da emrolunan aynı şeydir. Nitekim hepimize birden tevhid inancı haber verilmiştir.

Hasan-ı Basrî (radıyallahü anh) der ki,: ”Allahü teâlâ Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a, ”Ben de ancak sizin gibi bir insanım" ifadesiyle tevazuyu (alçak gönüllülüğü) öğretmektedir. Bu sebeple Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) hastaları ziyaret eder, cenazeye katılır, merkebe biner, kölenin davetini kabul eder giderdi. Kureyza ve Nadîr oğulları muharebesinde yuları ve semeri liften yapılmış bir merkebe binmişti."

Artık O'na yönelin. Bu cümle de Rasûlüllah'a telkin edilen cümlelerdendir. Cümlenin başındaki ”fa kelimesi daha önce geçen ve vahdaniyeti ifade eden cümleden sonra bu tavsiyenin getirilmesi arasında bir sıralamayı ifade etmektedir. Çünkü vahdaniyet onların tevhid ve amellerinde ihlâsla Allah'a yönelmelerini gerektirir. Ayetin deyimiyle ”istikamet" bir tek cihet üzerinde devam etmek demektir.

Taşıdığınız kötü inanç ve yaptığınız amellerden dolayı

O'ndan mağfiret dileyin. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurur ki,: ”Dosdoğru olunuz, fakat bunu asla başaramayacaksınız." (3) Yani her şeyde sapmamacasma asla doğru olamazsınız. Ve yine: ”Beni Hûd ve benzeri sûreler kocattı." (4) buyurmuştur. Çünkü bu sûrede ”dosdoğru ol" emri vardır.

Ortak koşanların vay haline!' Âyette geçen ”veyi" şiddetli azap demektir. Bu ifade, onları tevhide teşvik ettikten sonra şirkten kaçmdırmakta ve uzaklaştırmaktadır.