CUMU’A SURESİ

1

Göklerde ve yerde olanların tümü, mülkün sahibi, noksanlıklardan münezzeh, emrinde galip, yaptıklarında hüküm ve hikmet sahibi olan Allah'ı tesbih ederler. Canlı ve cansız ne varsa, hepsi devamlı olarak Allah'ı tesbih ederler. Göklerde olanların tümü örneksiz ve sanatlı yaratılan üstün varlıklardır. Yerde olanlar süfli varlıklardır. Hayat ve tesbih cihetiyle tümü Allah'a nisbet edilirler. ”Azız", irade ettiği her şeyi yapabilen; ”hakim", misilsiz ve noksansız hikmet sahibi demektir. Haşr Sûresi'nde bu isimlerin mânâları geçti.

Bu fakir der ki: Cenab-ı Allah, bu sûreye tesbih ile başladı. Çünkü bu sûrede Peygamber'in gönderilmesinden bahsedilmektedir. Alemin mürşidsiz kalması hikmete aykırıdır. Allah'ı böyle bir durumdan tenzih etmek vaciptir. Sonra Yahudilerin, Allah'ın çocukları ve dostları olduklarım iddia etmelerinin açıklanması var bu sûrede. Nihayet bu sûrede, zikir esnasında alış verişi terketmekten, duâ, hamd, tesbih ve buna benzer ibadetlere şamil olan hutbeyi dinlemekten bahsedildiği için de evvela tesbih ile başlandı.