13

Yoktan yaratan ve tekrar dirilten O'dur. Mahlukatı yoktan varlık âlemine çıkaran sadece ve sadece O'dur. Sonra da onları öldürmekte, bilâhare iyi ve kötü amellerinin karşılığını vermek için onları diriltmektedir. Veya Allah kâfirleri dünyada cezalandırdığı gibi ahirette de tekrar cezalandırır.

İbn Abbas şöyle dedi: ”Ateş cehennemlikleri yer, kömür haline gelirler. Allah onları yeniden yaratır. Âyetin işaret ettiği budur. Yahut da Allah insanı topraktan yaratır, tekrar toprağa iade eder veya onu spermden yaratır, ahirette tekrar eski haline döndürür."

Allah'ın sıfatı olan ”mübdi", baştan yaratıp ortaya çıkaran, ”muîd" ise, yok olduktan sonra tekrar eski haline getiren demektir. İade, ikinci başlangıçtır.

İmam Gazali şöyle dedi: ”el-Mübdiul-muîd in mânâsı, icad eden demektir. Fakat icad, daha önce benzeri olmayan bir şeyi ortaya koymak şeklinde olursa buna ibda, önceden benzeri varsa buna da iade denir. Allah insanları yoktan var etmiş, sonra onları mahşerde tekrar var edecektir. Her şey O'ndan gelmiş yine O'na dönecektir."