6

Yere ve onu yayıp döşeyene, yeri, üzerindeki canlılar hayatlarını sürdürebilsinler diye her yandan su üzerinde yayıp döşeyene yemin ederim. Burada yer alan ”tahv" tıpkı ”dalıv" kelimesi gibi yaymak, döşemek anlamınadır. Burada bazı yaratıkların zikredilmesi ve yaratıcının bunlara atfedilmek suretiyle hem bu yaratıkların hem de yaratıcının üstüne yemin edilmesi, hem bu yaratıkların ve hem de Yüce Allah'ın tazimde birbirlerine eşit olduklarım vurgulamak için değildir. Tam tersine böyle bir sıralamanın yapılmasındaki asıl nükte, âlemleri yoktan var eden Yüce Allah'ın varlığının ve mükemmel kudretinin ortaya çıkmasıdır ve insan aklının imkân ölçüsünde Yüce Allah'ın Yüceliğini, şanının azametini kavrayabilmesidir. Çünkü Allahü teâlâ, şerefçe ve fayda açısından insanların gözleriyle gördüğü en büyük yaratık olan güneşin üstüne yemin edince ve onu dört vasfıyla yani ışığı, ayın kendisine tabi olması, günün ortasına doğru apaçık tecellî etmesi ve geceleyin üstünün örtülerek gizlenmesi vasıflarıyla vasıfladığmda, sonra güneşin gezip dolaşmış olduğu gökyüzünün üzerine yemin ettiğinde Allahü teâlâ, bu iki yaratığının azametine dikkatleri çekmiş olmaktadır. Bilindiği üzere güneş ve gökyüzü bu hareketleri ve hâlden hâle geçebilmeleri için kendilerini yaratan, kudreti mükemmel; büyük hikmet sahibi bir yaratıcıya muhtaçtırlar.