4

Biz insanı, insan cinsini

en güzel biçimde yarattık. Âyet metninde yer alan ”takvim", herhangi bir şeyi olması gereken en uygun biçime ve kıvama getirmek demektir.

Kadı Yahya b. Ekseni ”takvim" kelimesini, güzel suret olarak tefsir etmiştir. Rivayete göre, Yahya b. Eksem'in zamanındaki hükümdar, ay ışığının olduğu bir gecede hanımıyla halvete girer. Ona: ”Eğer şu gökyüzündeki aydan daha güzel değilsen boş ol," der. Bunun üzerine herkes kadının boş düştüğüne fetva verirler. Ancak Yahya b. Eksem kadının boş olmadığına fetva verdi. Kendisine: ”Hocalarına muhalefet ettin" denilince: ”Fetva ilimle olur. Bizden daha iyi bilen Allah fetva veriyor diyerek: 'Biz insanı en güzel biçimde yarattık,' âyet-i kerimesini okur ve: O halde insan her şeyin en güzelidir. İnsandan daha güzel bir şey yoktur," deyince zamanın hükümdarı sevinir ve kadı Yahya'ya bol ihsanlarda bulunur.

el-Müfredât'da denir ki: ”Bu âyet-i kerime, canlılar arasında insana ait akıl, anlama ve iki ayak üzerine durabilme gibi özelliklerine işaret etmektedir. Âyetin manası; insanı maddeten ve manen olabileceği en güzel biçimde yarattık, demek olur. Çünkü Allahu teâlâ insanı iki ayaklı, organları birbiriyle uyumlu ve şekli güzel olarak yaratmıştır. Nitekim Yüce Allah buna şöyle temas eder: ”... Size şekil verip de şekillerinizi güzel yapan..:' (Mü'min: 64) Bu, Allah sizi en güzel biçimde yarattı demektir ve yine Allahu teâlâ insanı ilâhî sıfatlarla bezeli olarak yaratmıştır. İnsana hayat, ilim, irade, kudret, işitme, görme, konuşma yetenekleri vermiştir. Nitekim Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bu ilahî sıfatlara şöyle işaret buyurur: ”Allahu teâlâ Adem'i kendi suretinde yarattı." (4)

4- Hadisi Buharî ve Müslim rivayet ederler. Bkz. Câmiu'l-Usûl, 4/30.