198

«(Hac mevsiminde ticaretle) Rabbinizden rızık istemenizde bir günah yoktur.»

Bu âyet-i celilenin nüzul sebebi budur: Sahabe-i kiram Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem)'e hac esnasında, cahiliye devrinde çeşitli pazarlarda alışveriş ettiklerini söyleyerek «yaptığımız iş doğru mu?« diye sormuşlardır. Bunun üzerine Allah, hac esnasında alış-veriş yapmaya müsaade ettiğini bu âyetle beyan etmiştir:

«Hac esnasında Allah'ın size rızık olarak verdiği şeylerden, maişetinizi teinin için alışveriş yapmanızda bir günah yoktur. Ancak haccın erkânını yerine getirmek şartıyla ticaret yapmanızda bir günah yoktur.»

Allahü teâlâ âyetin devamında şöyle buyuruyor:

«Arafat'tan geri döndüğünüz zaman Meş'ar-i Haramın yanında Allah'ı zikredin, O size nasıl hidayet ettiyse siz de onu öylece anın. Siz bundan evvel dalâlette kalmış kimselerden idiniz.»

Arafat dağından ayrılıp Müzdelife'ye indikten sonra Allahü teâlâ'yı orada telbiye ve dua ile anın. O sizi hidayete erdirip, İslâm nimetini nasip etti. Buna karşılık siz de Allah'ı anın. O sizi hidayete erdirmeden önce kimin hidayette olup olmadığını bilmiyordunuz. Hepiniz dalâlet içindeydiniz. Sizi sapıklıktan kurtarıp hidayete erdiren ancak O'dur.

Arafat dağının bu ismi almasının hikmeti şudur. Cebrail (aleyhisselâm), Hazret-i İbrahim (aleyhisselâm)'e haccın bütün şartlarını ve erkânını bu dağda öğretmiş ve ona «hel arefte?» öğrendin mi? diye sormuştur. İbrahim (aleyhisselâm) da cevaben, «areftü- yani öğrendim, demiştir. Bundan dolayı ismi geçen dağa «Arafat» denilmiştir. Hacıların Arefe günü burada vakfeye durmaları haccın farzlarındandır.

Mina'ya Mina denilmesini ise İbn Abbas (radıyallahü anh) şöyle açıklar: Cebrail (aleyhisselâm) Âdem (aleyhisselâm)'a Mina'da -Yâ Âdem, neyi dilersen dile» demiş, Âdem (aleyhisselâm) da cevaben «Etimmenî alellahil cennete» yani ben Allah'ın cennetini arzu ediyorum, demiştir. Bundan dolayı o mevkinin ismi «Mina» olarak kalmıştır.

Müzdelife'ye de Müzdelife denilmesi şundan ileri gelmektedir: Havva anamızla Âdem babamız orada birleştikleri için, buluştukları için bu ismi almıştır.