159

«Allah'ın rahmeti sayesinde sen onlara karşı yumuşak davrandin. Eğer kaba ve katı kalbli olsaydın, şüphesiz etrafından dağılır giderlerdi. Artık onları bağışla. Mağfiret dile onlara. İş hususunda onlarla müşavere et. Bir kere de azmettin mi artık Allah'a güvenip dayan. Gerçekten Allah, tevekkül edenleri sever.»

Bu ayet-i celilede Hazret-i Peygamber'in mü’minlere nasıl davrandığı, onlarla müşavere yapılmasının gerekli olduğu bildirilmektedir. Bundan dolayı Allahü teâlâ sevgili habibine şöyle hitap ediyor: «Yâ Muhammed, Allahü teâlâ'nın rahmeti sayesinde sen mü’minlere karşı yumuşak davrandın. Eğer onlara karşı kaba ve katı kalbli olsaydın şüphesiz etrafında kimse kalmaz, dağılır giderlerdi. Fakat Yüce Allah, seni yumuşak, cömert, güler yüzlü, merhamet edici ve ihsan edici kıldı. Sen artık onların yaptıklarını bağışla ve Allah'tan onlar için mağfiret dile. Hakkında vahiy gelmeyen mes'elelerde ve herhangi bir iş hususunda onlarla müşavere yap.»

Dünyaya teallûk eden mes'elelerde, insanların en akıllısı ve en ekmeli olan Peygamberimize Yüce Allah istişare yapmasını emrediyor. Bu emir onun ümmetine de mahsustur. Ümmetinin de dünyaya teallûk eden işlerde istişare etmesi gerekir. Zira acziyet içindeki insanların istişare yapmaya daha fazla ihtiyacı vardır. Çünkü mü'minler için istişare yapmada bir çok hikmetler vardır, istişare yapmakla hem Resûlüllah'ın sünneti icra edilmiş olur, hem de re'sen vermiş olduğu kararlarda düşeceği hatâlardan kurtulmuş olurlar. Toplumda rahmet olduğu gibi, onun vermiş olduğu kararlarda da isabet vardır. Nitekim Peygamberimiz şöyle demiştir:

«Hiç kimse istişare sonucunda günahkâr olmamıştır. Hiç kimse de istişaresiz yapmış olduğu işte huzur bulamamıştır.»

Bu hadîs-i şeriften istişarenin ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır.

Müşavere fertleri birbirine bağlar, aradaki tereddüdü giderir. Fertler arasında bilgi alış verişi yapılır. Her şeye körü körüne defti de. Yaratana teslimiyetle başlanır ve O'na tevekkül edilir. Zira Yüce Allah, Peygamberimize: «Yâ Muhammed, müşavereden sonra bir kere de azmettin mi Allah'a güven, O'na tevekkül et. Gerçekten Allah tevekkül edenleri sever» buyuruyor.

Mü’minler için dünyevi işlerde müşavere, tatbik edilmesi genken en mühim bir mes'eledir. Fakat Müslümanların bir çoğu bu önemli mes'eleyi bir kenara itmişlerdir.