65

Rabbine yemin olsun ki aralarındaki anlaşmazlıklarda seni hakem seçip sonra da verdiğin hükme, içlerinde bir sıkıntı duymadan tamamıyla boyun eğmedikçe iman etmiş olmazlar.

Ey Muhammed. kahbine yemin olsun ki insanlar, tartıştıkları konularla seni hakem seçip sonra da senin verdiğin hüküme karşı, içlerinde bir sıkıntı duymayıp, senin kararlarına tam olarak teslim olmadıkça hakkıyla iman etmiş olmazlar.

Görülüyor ki âyet-i kerime, aralarında ihtilaf çıkan kişilerin, Resûlüllah'ı hakem tayin edip sonra da verdiği hükme tam bir teslimiyetle boyun eğmedikçe iman etmiş sayılmayacaklarını beyan etmekledir.

Bu âyet-i kerimerıin nüzül sebebi hakkında müfessirler iki görüş zikretmişlerdir:

a-

Bazılarına göre bu âyetin nüzul sebebi. Zübeyr b. Avvam ile Ensar'dan bir kişinin arasında geçen anlaşmazlık üzerine, Resûlüllah’ın Ensardan olan kişinin de bu hükme rıza göstermemesidir.

Bu hususta Zübeyr b. Avvam’ın; şunu Rivâyet etmiştir.

Zübeyr ile Ensar'dan bir kişi Medine'nin dışında bulunan ve "Harre" diye adlandırılan bir yerdeki su arkı hakkında Resûlüllah'ın yanında münakaşa ettiler. O arktan hurmalarını suluyorlardı. Münakaşa sırasında Ensar'dan olan kişi "Suyu bırak gelsin." dedi. Fakaı Zübeyr kabul etmedi. Bunun üzerine Resûlüllah'tan aralarında hüküm vermesini istediler. Resûlüllah Zübeyre "Ey Zübeyr, hurmalarını sula ve suyu komşuna bırak." dedi. Bunun üzerine, En sar'dan olan kişi kızdı ve "Ey Allah'ın Resulü, bu senin halanın oğlu olduğu için mi?" dedi. Bunun üzerine Resûlüllah'ın rengi değişti ve şöyle buyurdu: "Ey Zü beyr, hurmalarım sula, ağaçlarının köküne işleyinceye kadar suyu bırakma. "İşte bu olay üzerine bu âyet nazil oldu. Müslim, K el-Fadail es-Sahabe, bab: 129, Hadais no: 2357

Bu olayı izah eden Buhari diyor ki: "Resûlüllah son emriyle Zübeyr'in, hakkını tam olarak almasını emretmiştir. Halbuki daha önce söylediği "Sula ve bırak" sözüyle her iki taraf için kolaylık getirecek bir hal tarzını teklif etmişti. Bkz. Buhari, K. tevsiri el-Kuran Sûre h. No: 12

b- Mücahid'e göre ise bu âyet-i kerime, bu surenin altmışıncı âyetinde, uığulların hakemliğine başvurmak istedikleri zikredilen kişiler hakkında nazil olmuştur.

Taberi, âyetlerde tagutun hükmüne başvurmak isteyen kimselerin kıssası devam ettiğinden âyet-i kerime’nin nüzul sebebi olarak Mücahid'in orüşünün daha evla olduğunu söylemiştir. Zira bir kıssanın bittiğine dair bir işaret olmayınca aynı kıssanın devam ettiğini söyleyerek âyetleri birbiriyle irtibatlandırmak daha evladır.