5

Rumlar size en yakın bir yerde mağlup oldular. Onlar bu mağlubiyetten sonra birkaç sene içinde galip geleceklerdir. Eninde sonunda emir Allah’ındır. O gün mü’minler, Allah'ın yardımıyla sevineceklerdir. Allah, dilediğine yardım eder. O, herşeye galiptir, çokça merhamet edendir.

Farslar Rumlara, size en yakın yerlerden biri olan Şam topraklarında galip geldiler. Farsların Rumlara galip gelmesinden sonra, birkaç yıl içinde Rumlar da onlara galip geleceklerdir. Farsların galip gelmesinden önce de sonra da emir Allah’ındır. O, yarattıkları hakkında dilediğini yapar. Bir kısmını diğerlerine galip getirir veya mağlup ettirir. Rumların Farslara galip gelecekleri günde ise, Allah'ın, kitap ehli Rumlara yardım etmesiyle mü’minler sevineceklerdir. Allah, yarattıklarından dilediğine yardım eder. Nitekim Bedir savaşında yardım etmiştir. Allah, kâfirleri cezalandırmada herşeye galiptir, yarattıklarından tevbe edip onun itaatına dönenlere çokça merhamet edendir.

Abdullah b. Abbas bu âyet-i kerime’nin izahında şunları zikretmiştir:

"Allah’a ortak koşan müşrikler, Farslıların Rumlara galip gelmesini istiyorlardı. Çünkü onlar da kendileri gibi putperestti. Müslümanlar ise Rumların Parslara galip gelmesini istiyorlardı. Zira Rumlar ehl-i Kitap idiler. Müşrikler, Parsların galip geldiklerini Hazret-i Ebubekir'e haber verdiler. Hazret-i Ebubekir bu durumu Resûlüllah'a bildirdi. Resûlüllah ona: "Fakat yakında Rumlar Farslara galip geleceklerdir." buyurdu. Hazret-i Ebubekir Resûlüllah'ın bu söylediğini müşriklere anlatınca müşrikler şöyle dediler. "Sen, bizimle kendi aranda bir vakit tayin et. Eğer biz (Bizim, tarafını tuttuğumuz Farslar) galip gelirsek şu ve şu şeyleri vereceksin. Şâyet siz (Sizin taraftarı olduğunuz Rumlar) galip gelirseniz size şu ve şu şeyler vardır." Hazret-i Ebubekir aralarında beş sene takdir etti. O dönemde Rumlar Farslara galip gelemediler. Bunun üzerine Hz Ebubekir durumu tekrar Resûlüllah'a anlattı. Resûlüllah da Hazret-i Ebubekir'e: "Sen vadeyi daha fazla yapmadın mı?" dedi. Nihâyet Rumlar Farslara galip geldiler, İşte Allahü teâlâ bu âyet-i kerimelerde bu durumu beyan etmektedir.

Süfyan es-Sevrî, Rumların Farslara galip gelmelerinin, Bedir savaşının yapıldığı gün gerçekleştiğini söylemiştir. Tirmizî, K. Tefsir el-Kur'an, Sûre: 30, bab: 3, Hadis no: 3193 / Ahmed b. Hanbel Müsned, C.1,S.304

Neyar b. Mükerrem el-Eslemî ise Hazret-i Ebubekir ile Mekke müşrikleri arasında geçen bu hadiseyi şöyle anlatır ve der ki:

"Rumlar, size en yakın bir yerde mağlup oldular. Onlar bu mağlubiyetten sonra birkaç sene içinde galip geleceklerdir.." âyet-i kerimeleri nazil olduğu günde Farslar Rumları yenmişlerdi. Müslümanlar da Rumların Farslara galip gelmelerini istiyorlardı. Zira Rumlar, ehl-i kitaptan idiler. Nitekim Allahü teâlânın: "O gün mü’minler, Allah'ın yardımıyla sevineceklerdir. Allah, dilediğine yardım eder. O, herşeye galiptir, çokça merhamet edendir." kelamı bunu göstermektedir.

Kureyşliler ise Farsların galip gelmelerini istiyorlardı. Zira bunların her ikisi de ehl-i kitap değillerdi ve âhirete iman etmiyorlardı. Bu âyetler inince Hazret-i Ebubekir çıkıp Mekke'nin çevresinde yüksek sesle: "Rumlar, size en yakın bir yerde mağlup oldular. Onlar bu mağlubiyetten sonra birkaç sene içinde galip geleceklerdir." âyetini okumaya başladı. Kureyş'ten bazı insanlar Hazret-i Ebubekir'e şöyle dediler: "Bu, bizimle sizi ilgilendiren bir mesele. Senin arkadaşın birkaç sene içinde Rumların Farslara galip geleceğini sanmış. Biz, seninle bu hususta bahse girelim mi?" Ebubekir "Evet girelim." dedi. Bu hadise, bahse girmenin haram kılınmasından önce idi. Ebubekir de müşrikler de bahis için bazı mallar ortaya koydular. Müşrikler Ebubekire: "Birkaç sene içinde galip gelecekleri söyleniyor, sen bu birkaç seneyi nasıl takdir edersin?" "Birkaç" ifadesi, üç ile dokuz arasında bir sayıyı ifade eder sen bu sayıyı yarıya böl, biz onun üzerinde karar kılalım." dediler. Böylece aralarında altı sene kararlaştırıldı. Aradan altı sene geçti Rumlar Farslara galip gelemediler. Böylece müşrikler, Ebubekir'in bahis için ortaya koyduğu malları aldılar. Yedinci sene girince Rumlar Farslara galip geldiler. İşte o zaman müslümanlar, Hazret-i Ebubekirin altı seneye karar vermesini kınadılar. Zira Allahü teâlâ Kur'an-ı kerimde "Birkaç yıl sonra" buyurmuştu.

Neyar diyor ki: "İşte Rumların Farslara galip geldikleri sırada birçok insan müsliiman oldu. Tirmizî, K. Tefsir el-Kur'an, Sûre: 30, bab; 14, Hadis no: 3194.