İNŞİRAH SÛRESİ

İnşirah sûresi sekiz âyettir ve Mekke'de nazil olmuştur.

Rahman ve Rahim olan Allah'ın ismiyle.

1

Ey Rasûlüm, biz senin göğsünü açmadık mı?

Bu âyet-i kerime iki şekilde izah edilmiştir: Birinci izah şekli şöyledir: "Ey Rasûlüm, biz senin kalbini hidâyete, Allah’a imana ve hakkı öğrenmeye açmadık mı?" Diğer bir izah şekli ise şöyledir: Ey Rasûlüm, biz senin göğsünü yararak kalbini yıkamadık mı?"

Malik b. Sa'saa diyor ki: "Resûlüllah şöyle buyurdu:

"Ben Kabe'de uyku ile uyanıklık arasımla bir halde iken birinin şöyle dediğini duydum: "O, üç kişinin arasında biridir. "Bana altından bir leğen getirildi. Onda zemzem suyu vardı. Birisi göğsümü, karnımın alt tarafına katlar yardı. Kalbim dışarı çıkarıldı Zemzem suyu ile yıkandı sonra yerine kondu. Sonra ona iman ve hikmet dolduruldu." Tirmizî, K.Tefsir el-Kur'an, Sûre: 94, bab: 1, Hadis no: 3346

2

Bak. Âyet 3.

3

Ağırlığı ile belini gıcırdatan yükünü atmadık mı?

Âyet-i kerime’de zikredilen "Yük"ten maksat, Mücahid, Katade ve İbn-i Zeyd'e göre "Günahlar"dır. Allahü teâlâ Resulünün; peygamberlik vermeden önceki günahlarını affederek yükünü kaldırmıştır. Dehhak'a göre ise bu yükten maksat şirktir. Allahü teâlâ Resûlüllahı şirkten kurtararak onun yükünü kaldırmıştır. Tirmizî, K.Tefsir el-Kur'an, Sûre: 94, bab: 1, Hadis no: 3346

4

Senin ismini yüceltmedik mi?

Mücahid diyor ki: "Allahü teâlâ buyurdu ki: "Ben nerede anılırsam sen de benimle birlikte anılırsın. Bu da: "Lailahe İllallah MuhammedürResûlüllah" demekle olur.

Katade diyor ki: "Allah, Resûlüllah’ın zikrini dünyada da âhirette de yüceltti. Hiçbir hutbe okuyan, şehadet getire ve namaz kılan yoktur ki: "Eşhedü en Lailahe İllallah ve Eşhedü Enne MuhammederResûlüllah" diye seslenmiş olmasın."

Ebû Said el-Hudri Resûlüllah’ın şöyle buyurduğunu Rivâyete diyor: "Cebrâil bana geldi ve "Senin de benim de rabbimiz olun Allah buyurdu ki "Ben senin ismini nasıl yüceltim?" Resûlüllah: "Allah daha iyi bilir." dedi. Cebrâil de dedi ki: "Allahü teâlâ: "Ben anıldığım zaman o da benimle beraber anılır." buyurdu. Tirmizî, K.Tefsir el-Kur'an, Sûre: 94, bab: 1, Hadis no: 3346

5

Mutlaka bir güçlükle beraber bir kolaylık vardır.

6

Evet, her güçlükle beraber elbette bir kolaylık vardır.

Ey Rasûlüm, şüphesiz ki, senin içinde bulunduğun, müşriklere karşı cihad etme zorluğu ile birlikte mutlaka zafer elde etme kolaylığı ve rahata kavuşma kolaylığı da vardır. Evet, mutlaka güçlükle beraber bir kolaylık vardır.

Hasan-ı Basri ile Katade diyorlar ki: "Bir gün Resûlüllah sevinçli ve gülümser bir halde çıkıp geldi. Sahabelere şöyle buyurdu: "Elbette ki bir zorluk iki kolaylığa galip gelemeyecektir. Elbette ki bir zorluk iki kolaylığa galip gelemeyecektir. Zira: "Mutlaka her güçlükle beraber bir kolaylık vardır. Evet her güçlükle beraber bir kolaylık vardır." buyurulmaktadır.

Âyet-i kerimelerde "Zorluk" manasına gelen ve "Kolaylık" manasına gelen kelimelri ikişer defa zikredilmişlerdir. Fakat bunlardan kelimesi eliflamh olarak zikredildiği için belirlidir. Bu itibarla her iki kelimesi de aynı şeydir. kelimesi ise nekre olarak zikredildiği için ayrı şeylerdir. Bu sebeple âyetlerin ifadesinde tek bir zorluğa karşılık iki kolaylığın bulunduğu zikredilmişir.

Abdullah b. Mes'ud diyor ki: "Zorluk bir deliğe girecek olsa kolaylık peşinden gelir, oraya girer. Zira Allahü teâlâ: "Mutlaka her güçlükle beraber bir kolaylık vardır. Evet her güçlükle beraber bir kolaylık vardır." buyurmaktadır. Tirmizî, K.Tefsir el-Kur'an, Sûre: 94, bab: 1, Hadis no: 3346

7

O halde (bir işi) bitirdin mi daha yorucu olana koş.

Abdullah b. Abbas, Mücahid, Dehhak ve Katade bu âyeti şöyle izah etmişlerdir: "Sen namazını bitirdin mi dua etmeye giriş. Ondan ihtiyacını iste."

Hasan-ı Basri ve İbn-i Zeyd ise bu âyeti şöyle izah etmişlerdir: "Sen, dünya işlerini bitirince rabbine ibadete giriş ve namaz kıl."

Taberi âyet-i kerime’nin, genel manada anlaşılmasının daha uygun olacağını söylemiş ve âyetin manasını: "Sen, seni meşgul eden dünyevi ve uhrevi işlerini bitirdikten sonra rabbine ibadete ve seni ona yaklaştıracak işleri yapmaya ve ondan ihtiyaçlarını dilemeye giriş." şeklinde izah etmiştir. Tirmizî, K.Tefsir el-Kur'an, Sûre: 94, bab: 1, Hadis no: 3346

8

Ancak rabbinden iste.

Ey Rasûlüm, sen isteyeceğin şeyi ancak rabbinden iste. Kavminin müşrikleri gibi Allah'ın dışında bir kısım putlardan isteme. Niyetin ve arzuların Allah’a olsun. Tirmizî, K.Tefsir el-Kur'an, Sûre: 94, bab: 1, Hadis no: 3346