247

Peygamberleri onlara işte, demişti: Allah size melik olmak üzere Talutu gönderdi, A! dediler, ona bizim üzerimize melik olmak nereden? melikliğe biz ondan daha lâyık iken; malce bir genişliğe de nail edilmiş değil, onu, dedi: sizin üzerinize Allah intihab etmiş ve ilimde, cisimde ona ziyade bir vüs'at vermiş, hem Allah mülkünü dilediğine verir, Allah vasi'dir alîmdir

(........) o Peygamberleri de onlara (........) Allah size Talutu emîr gönderdi dedi. Buna karşı (........) o cemaat (........) o bize karşı nerden melik olacak? Yahud bizim üzerimize onun melik olması nasıl olur? (........) halbuki biz melikliğe ondan elyakız, melik olmak ondan ziyade bizim hakkımız (........) ona bir se'ai maliye de bahşedilmiş değil diye i'tiraz ettiler. Cevaben (........) Peygamber dedi ki, (........) Allah onu ıstıfa ve intıhab ederek üzerinize sureti kat'iyede ta'yin etti (........) ve ona ilimde ve cisimde, maddî ve ma'nevî ziyade bir inkişaf ve inbisat verdi.- Maddeten iri, güçlü, kuvvetli, güzel, ma'nen ilmi din ve siyaset, fenni idare ve harbde sizden yüksek yarattı. Bilfi'il hükümdarlık ve kumandanlık için umde olan şeraıt de budur. Yoksa veraset, neseb, şartı aslî değildir. Deniliyor ki, İbranî olan «Talut» ismi Arabca (........) maddesiyle de alâkadar olarak kudret ve uzunlukta mubalaga ma'nasını mutazammındır. Binaenaleyh kudreti ilmiye ve cismiyeye bir unvan gibidir. Esasında ucme bir ismi hastan ibaret olsa da Kur’ân, Arabî noktai nazardan mefhumuna işaretle bunu bir düsturı küllî halinde ta'rif-ü tesbit etmiştir, Talutun ismi Süryanîce Sayil ve İbranîce Savil İbn-i Kays imiş. Demek ki, Talut, lekabdır. Şimdi biz dururken Allah bunu neye böyle yapmış? mı denecek? (........) Allah mülkünü dilediğine verir. -Malikülmülk o, asıl mülk onundur. Mülke nail olanlar bil'esale değil ondan binniyabe nail olurlar (........) hem Allah vasi' ve alimdir.- Rahmet-ü ihsanı çok faili muhtardır: Kabzını bastı tâ'kıb eder, fakîri gani kılar, mülksüze mülk verir, vereceğini vermek için de hiç bir kayd-ü şarta tabi değildir, cehilden münezzehtir. Mülke lâyık olub olmıyanları, kimlere niçin ve ne kadar muddet vereceğini de bilir. Buna karşı biz dururken mülkünü Taluta neye verdi denemez. Ancak habere i'timad edemiyecek kimseler mantıkan bu da'vanın suğrası olan ıstıfa kazıyyesini ne ma'lûm diye menedib delil istiyebilirler. Bunu itmam için: