133

Ve koşuşun Rabbınızdan bir mağfirete ve bir Cennete ki, eni Semavat-ü Arz genişliğidir, müttekîler için hazırlanmıştır

(........) Nafı' ve İbn-i Âmir kıraetlerinde «vav» sız (........) okunur.

«MÜSAREAT»; Koşuşmak, sur'at yarışı yapmaktır, mağfirete müsareat da esbab ve tarikı mağfirete müsâreat demektir. «CENNET» dariseadet olan vatanı ebedî, o gizli bahçe ki, (........) dan birisi veya hepsi. «ARZ» tul mukabili en veya vüs'at veya karşılık ve bedel manâsınadır ki, bir şey satın alınmak için ahzolunur. Diğer bir (........) buyurulduğundan burada da (........) kâfi teşbihin hezfiyle (........) manâsı gözetilmiştir ve bu teşbihin hakikî veya azameti vüs'atten kinaye olduğu da mevzuı bahsolmuştur. İbn-i Abbas ve Said İbn-i Cübeyr ve Cümhur demişlerdir ki, «Semavat ve Arz kumaş gibi yayılıb birbirine ulanınca

Cennet arzına bir mıkyas olur. Tulünü ise Allahdan başka kimse bilmez» bu kavle göre Cennet Semavattan büyük demektir, bazı ehadisi Nebeviyyede de Cennet arşı âzamın tahtinde ve Semavatın fevkında bulunduğu varid olmuştur. Bunun için (........) bir kişiye isabet eden Cennet diye de tefsir edilmiştir. Maamafih bu âyetin zahiri bu âlemin Semavat ve Arzı aynen Cennetin arzı (........) âyeti de teşbihen böyle olduğunu gösteriyor. Bunların birini bedel birini en manâsına hamlederek tevfik, mümkin olduğu gibi (........) âyeti de her iki âyetteki Cennetleri başka başka olarak ahzetmeğe müsaiddir. (........)

Tefsiri Razîde nakledildiği üzere Hıraklın -yani Rum Kralının- elçisi Resulullaha sen (........) olan bir Cennete davet ediyorsun? o halde Nâr, nerede?» diye sual etmiş Resulullah sallâllahü aleyhi ve sellem de (........) sübhanallah gündüz olduğu zaman gece nerede olur?» buyurmuş olduğu mervidir.

Bu Cennetin muttekîler için tehyie edilmiş bulunduğu gösteriliyor. Ve bu ittikanın sadece şirkten sakınmak manâsına alel'ıtlak bir ittika olmadığı anlatılmak için bu müttekîler, evsafı mahsusa ile tavsıf olunuyor ki, evvelâ: