160

eğer Allah size nusrat verirse o vakit size galib yoktur, ve eğer o sizi yardımsız bırakırsa kimin haddinedir ki, ondan sonra size yardım etsin? ancak Allah’a dayansın o halde mü'minler

(........)

HIZLÂN; Muhtaci, tam ıhtiyacı sırasında bırakıvermektir. «Bedr» vak'ası birinci fıkranın, «Uhud» vak'ası da ikinci fıkranın misalleridir. Gerçi «Uhud» da Cenâb-ı Allah mü'minleri mahzul kılmamıştır. Fakat «Bedr» gibi nusrati tamme de bahşetmemiş ve bu suretle hızlânı İlahînin dehşetini takdir ettirecek bir imtihan yapmış olduğundan bu da ikinci fıkrayi bittecribe takdir için misali kâfi olmuşdur. (........) Binaenaleyh mü'minler de ancak Allah’a tevekkül etsinler yalnız ona dayansınlar. İmam, Fahruddini Razî der ki, «tevekkül bazı cahillerin zannettiği gibi insanın kendini ihmal etmesi demek değildir. Böyle olsa idi müşavere emri tevekküle mani olurdu. Tevekkül insanın esbabı zahireye riayet etmesi ve lâkin kalbini onlara bağlamayıb Hak teâlânın ısmetine dayanması demektir.» (........) Okcular, merkezi terketib ganimete koşmalarına sebeb olarak «Resulullah her kesin aldığı kendinin olsun der de ganaimi taksim etmez diye korkduk netekim «Bedr» de taksim etmemişti» demişler Resuli ekrem de «demek ki, ganaimi size taksim etmiyeceğiz de gulûl yapacağız zannettiniz» buyurmuştu. Bu sebeble şanı Peygamberîyi tenzih ve gulûlün gadabı İlahîyi calib büyük bir günah olduğunu ve cezasız kalmıyacağını beyan için şu âyetler nâzil olmuştur.