186

Lâbüd mallarınızda ve canlarınızda imtihan olunacaksınız, ve her halde gerek sizden evvel kitab verilenlerden ve gerek müşriklerden bir çok incidecek sözler işideceksiniz, eğer sabr eder ve tekva yoluna gider, korunursanız işte bu azmolunacak umurdandır

(........) mallarınızda ve canlarınızda muhakkak imtihan ve tecribe

olunacaksınız. Emvalinizde itlâfa müeddı ba'zı afetler ve nefsilerinizde maktuliyyet, mecruhiyyet veya esaret veya diğer ba'zı zahmetler, meşakkatler, korkular ve saire gibi mukadderat ile mübtelâ kılınacaksınız.»

İBTİLÂ, külfet ve zahmet ile imtihan ve tecribe demek olduğu sebketmiş idi. Allahü teâlânın tecribe ile ilim istihsalinden münezzeh ve müstağni bulunduğu malûm olduğu cihetle bu gibi âyetlerde (........), imtihan muamelesi yapmak manâsına bir istiaredir ki, nüktesi ilmi tecribînin ehemmiyyetine ve harekâtta tecribenin esas ittihaz edilmesine kulları bir irşaddır.

Bu âyetin de, (........) di zikrolunduğu üzere Finhas vak'ası veya şiirleriyle müşrikleri Resuli ekrem aleyhine teşvik ve tehyic eden Kâ'b İbn-i Eşref veya Resulullahın teşrif buyurub Kur’ân okuduğu bir mecliste (........) diye küstahlık eden Abdullah İbn-i Übeyy sebebiyle nâzil olduğu hakkında üç rivayet vardır.

(........) ve eğer bunlara karşı sabreder ve başkalarından i'raz edib bütün mevcudiyyetinizle Allah’ın vikayesine girerek korunursanız (........) işte bu sabr-ü ittika işi azaimi umurdandır.

Ya'ni azmedilmesi lâzım gelen şerefli, meziyyetli, mühim işlerdendir. İmtihanda muvaffakiyyet bununla olacaktır. Binaenaleyh bunda müsabaka etmeli ve metaı gurura aldanan ahlâksızlar gibi olmamalıdır. Ya Muhammed: Bunu tebliğ et şunu hatırla ve hatırlat