18

Görmedin mi hep Allah’a secde ediyor Göklerdeki kimseler, Yerdeki kimseler, Güneş, Ay ve yıldızlar, dağlar, bütün hayvanlar, ve insanlardan bir çoğu, bir çoğunun da üzerine azâb hakk olmuş her, kimi de Allah tahkır ederse artık ona ikram edecek yoktur, şübhesiz Allah ne dilerse yapar

«SECDE AYETİDİR» (.......) görmedin mi - ya'ni kalb göziyle idrâk edemedin mi veya haberin yok mu? (.......) Hakıkatte Allah, ona hep şunlar secde ediyor: - ya'ni hukm-ü tedbirine temamen inkıyad eyliyor (Sûre-i «Ra'd» e bak) (.......) Göklerdekiler ve Yerdekiler - yukarılarda ve aşağıda her kim ve her ne varsa, Melâike ve Nüfus, canli ve cansız her şey; ezcümle: (.......) Şems-ü Kamer ve nücum, dağlar ve ağaçlar ve bütün hayvanat (.......) ve insanlardan bir çoğu ya'ni insanlara gelince hepsi değil, ekserîsi de değil, bir kısmı, mukabilinden daha çok değilse de haddi zatında bir kesret teşkil eden bir kısmı secde ediyor. Gerçi Allahü teâlânın te'sirâtı cebriyyesine, bütün insanlar da ister istemez inkıyad eyler.

Bu cihetle (.......) ın umumunda dahildir. Fakat ıhtiyar ile alâkadar olan inkıyadı iradîyi ve secdei itâati yapan insanların ancak bir kısmıdır ki, mü'minlerdir. Bundan dolayı ba'zı müfessirîn bu secdei itâat ma'nâsını ibraz için işbu (.......) kaydının atfı'cümle kabîlinden olmak üzere (.......) takdirinde olduğunu söylemişlerdir. (.......) bir çoğu da üzerine azâb hakkolmuştur. - Çünkü Allah’ın emrine karşı küfr-ü ısyan ile serkeşlik edip secdei itâatten istinkâf eylemiştir. Ki, bunlar Şeytanlar ve Şeytanlara uyan insanlardır.