9

Ya Yer yüzünde gezib bir bakmadılar da mı? Nasıl olmuş akıbeti kendilerinden evvelkilerin? Kuvvetçe kendilerinden daha şiddetli idiler, Arzı aktarmışlar ve onu kendilerinin ı'marından ziyade ı'mar etmişlerdi, Peygamberleri de onlara beyyinat ile gelmişlerdi, demek Allah onlara zulmetmiyordu velâkin kendileri nefislerine zulmediyorlardı

(.......) Ye o Arzda bir gezmediler mi? - O kâfirler (.......) bir gezip de baksalar a (.......) nasıl olmuş akıbeti o kendilerinden evvelkilerin - kendilerinden evvel küfreden Ad, Semûd gibi munkarız olmuş kavmlerin? (.......) Onlar kuvvetçe kendilerinden daha şiddetli idiler (.......) ve Arzı aktarmışlar - ekin ekmek veya su, ma'den çıkarmak için toprağın altını üstüne çevirmişler (.......) ve onu kendilerinin ı'marından daha ziyade ma'mur etmişlerdi (.......) Resulleri de kendilerine beyyinelerle, açık bürhanlar, mu'cizelerle gelmişlerdi - ya'ni onlara inanmadılar da helâk ve münkarız oldular (.......) demek ki, Allah onlara zulmetmiyordu - cürümsüz helâk etmiyordu, buna zulüm ta'bir olunması Allahü teâlânın kemali nezahetini ızhar içindir. Yoksa Allah cürümsüz de helâk etse hakıkatte yine zulm olmazdı. Çünkü Allah celle celâlühu maliki hakıkîdir. Mâlikin milkinde dilediğini yapması zulm olmaz. Zulüm, gayrın hukukuna tecavüzü tazammün eder. (.......) ve lâkin onlar, nefislerine zulmediyorlardı çünkü hikmeti ilâhiyyeye nazaran cem'ıyyetlerinin ve kendilerinin helâkini ıktiza eden ma'sıyetleri ihtiyar ediyorlardı