5

Çünkü biz senin üzerine ağır bir söz ilka edeceğiz

(.......) çünkü biz sana ağır bir söz ilka edeceğiz - tehammülü, icra ve iyfası çok zor olan büyük bir kelâmı üzerine indirip tatbık ve icrasını sana emredeceğiz ki, o söz, ağır teklifleri ve mes'uliyyetleri ihtiva eden ve def-u reddi kabil olmıyan Kur’ân ile risalet emri, ilkası da onun vahyidir. Resulullaha vahiy nâzil olurken o kadar ağır ve şiddetle gelirdi ki, derhal çehresi değişirdi. Netekim Hazret-i Aişe demişti ki, gayet soğuk bir günde vahiy inerken baktım, açılırken alnından ter fışkırıyordu.

Kezalik Hıccetül'veda'da Arafatta Gadbâ nam devesinin üzerinde iken vahiy gelince ağırlıktan deve çöke kalmıştı. Vahiy ve ilka böyle maddeten bile bir sıklet ve tazyık ile geldiği gibi ma'nâsındaki ahkâm ve ahlâkın icra ve tatbikatı da nice mücahedelere mütevakkıf ağırlıkları muhtevîdir. Kur’ân’ı okumak kolay olsa da onunla amel zordur. Sonra mîzanda ecr-ü sevabı da ağırdır. İşte ibtida gece kıyamı ve Kur’ân tertili ile emir, o cümleden olmak üzere gelecek olan ağır emirlerin icrasına kabiliyyet ve isti'dad kesb etmek üzere nefislerin terbiyesi ve mücadele kuvvetlerinin terakkı ve inkişafı için ıhzarî bir riyazattır. Bunun gündüz yapılmayıp da geceden başlamasının sebebi ve hikmeti