KIYÂMET

Buna hem Sûre-i Kıyame, hem Lâuksimü Sûresi denilir. Hilâfsız, istisnasız Mekkîdir.

Âyetleri - Kırktır.

Kelimeleri - Yüz doksan dokuz.

Harfleri - Üçyüz elli iki.

Fasılası - (.......) harfleridir.

1

Yo... Kasem ederim o kalkım gününe (yevmi kıyameye)

(.......) kasemi nefiy değil, (.......) hayır vallahi, yok vallahi, değil vallahi gibi nefiyden sonra kasemdir. Netekim İmriül'kays şöyle demiştir:

Cumhur, bu gibi (.......) ların sıla, ya'ni mücerred te'kid için ilâve edilmiş, zâid olduğunu söyler. (Sûre-i Vakıada (.......) bak) fakat Zemahşerînin beyanına göre kasemden evvel gelen bu (.......) gibi kelâmın arasında olursa kasemi te'kid için ziyade edilmiş sıladır. Netekim (.......) de ılmi te'kid için ziyadedir. Lâkin bu Sûrede ve Sûre-i Beledde olduğu gibi kelâmın ibtidasında vâkı' olduğu zaman sıla değil, nefiydir. Çünkü sıla kelâmın esnasında olur. Bu nefyin vechi şudur: bir şey'e yemîn etmek, onu büyütmek, ı'zam etmektir.

Bunun başına harfi nefiy idhal etmekle sanki şöyle denilmiş gibi olur: «şu söyliyeceğim söz o kadar mühim ve büyüktür ki, bunun büyüklüğünü tanıtmak için kasem etmek bile etmemek gibidir, ya'ni ondan ziyade ta'zîme lâyıktır.» Bu ma'nâ ise kasemi takviye etmiş olacağından nefy ile te'kid edilmiş olur. Ba'zıları «kaseme hacet ve lüzum yok bu gayet kuvvetli ve belli» ma'nasiyle bu te'kidi ifade etmişler, ba'zıları da kasemden evvel geçmiş olan muhalif fikirleri redd için olduğunu söylemişlerdir. Bunu kasemden evvel muhatabanı zuhnini tahliye ma'nasiyle de izah edebilirizki şöyle demek olur:

Şimdi zihninden bütün muhalif fikirleri sil, söylenecek ve dinlenecek başka birşey yok ancak şu söyliyeceğim hâkikat vardır. Kasem ederimki ilh... Kasem, Ma’lûm ki, yemîn demektir. Biz meâlde bu «lâ» yı, bu ma'nalara temass edebilmek için yo... Diye ifade etmeği muvafık gördük. (.......) Yevmi Kıyame, ölülerin dirilip kalkması günü, kalkım günüki önü ölüm ve yıkım günüdür. Bununla kasemin cevabı ma'lûm olduğu için hezf edilmiştir. (.......) cevabı makamına ikame olunmuştur. Zira Kıyamet gününe kasem onun muhakkak olacağına kasemdir. Bu ise şöyle demek olur: «kalkım gününe kasem ederimki siz muhakkak ba'solunacak, öldükten sonra kaldırılacaksınız