6

Gerek özriçin olsun gerek inzar

OZÜR, ma'zur kılınmak, ya'ni kabahati silmek ma'nâsına,

NÜZÜR de inzar etmek, korkutmak, sakındırmak ma'nâsına masdar olarak zikirden bedel yâhud mef'uldürler.

Ya'ni muhikk olanlara ozr için, mübtıl olanlara inzar için, ma'ziret ma'nasına azîrin veya inzar ma'nasına nezîrin yâhud âzir ve münzir ma'nasına azîr ve nezîrin cem'i de olabilirki üçüncüsünde hâl olurlar. Yine Keşşafta: yâhud: azâb rüzgârlarına kasem etmiştir: onları göndermiştir de büküp büküp devirmişlerdir. Ve rahmet rüzgârlarına kasem etmiştirki ölü erazîye hayat neşretmişlerdir de Allah’a şükredenlerle küfredenleri ayırd etmişlerdir (.......) gibi de bir zikir, bir intibah ilka eylemişlerdir. Ya Allah’ın ni'metini görüp şükretmek üzere tevbe ve istiğfar ile Allah’a i'tizar edeceklere ozr için veya onu tabi'ate hamledip Allah’a şükrürden gaflet edenlere inzar için. Ki, zikre sebeb olduklarından dolayı mülkıyâtı zikir addedilmişlerdir demek olur.

Bundan başka bu ma'nalar âyâtı Kur’ân veya Enbiyanın bi'setleri ve beşerin kalbine vârid olan havatır ve deva'î hakkında da mülâhaza olunmuştur. Maamafih bu âyetlerde yalnız sıfatler zikredilmiş olduğu için mevsuflarının ta'yinine kalkışmıyarak ve bu iyzahlar birer misâl gibi addolunarak bu yalnız asıf, neşir, fark, ilkaı zikir denebilen fi'illeri yapmak üzere urf için veya mütevaliyen gönderilen kuvvetler diye anlamak en sâlim ve en şumüllü ma'na olurki bu da Melâike ma'nasında zâhirdir.